Đường giải thoát - Phần 3

*****

Gặp đạo cả can trường nhỏ hẹp,

Như ruộng to lúa lép đem gieo;

Nhọc công nghèo vẫn còn nghèo,

Tu như thế rất khó siêu Phật đài.

Ngọc nếu chẳng giồi mài không sáng,

Tu nếu không cố gắng chẳng thành;

Trong tâm khi được trọn lành,

1168. Hốt nhiên trí huệ nơi mình hiện ra.

Một khi thấy trứng gà khảy mỏ,

Chẳng bao lâu sẽ nở gà con;

Mẹ gà phải ấp cho tròn,

Trứng kia bỏ lạnh gà con chết liền.

Tăng chúng phải tham thiền đúng cách,

Làm sao cho thống nhất tinh thần;

Mắt tai mũi miệng ý thân,

1176. Đem về một chỗ thật chân như lòng.

Làm thế chẳng phải trong chốc lát,

Mà phải gìn cho được luôn luôn;

Đến khi như nước trên nguồn,

Chảy luôn không dứt là đường đạo minh.

Con ơi ! Nhớ chặt gìn lẽ ấy,

Chẳng bao lâu sẽ thấy hiệu năng;

Nếu còn nghĩ quấy tưởng xằng,

1184. Chắp tay ngồi mãi không ăn thua gì.

Việc thành đạo không kỳ mau chậm,

Mà do lòng động tịnh khiến ra;

Động còn thì đạo còn xa,

Tịnh càng sớm được đạo nhà sớm thông.

Động còn bởi còn lòng cảm nhiểm,

Về sự tu còn kém quyết tâm;

Ma đời chúng dễ đến xâm,

1192. Có hơi đường mật ruồi lằng mới bu.

Thiếu cương quyết khó tu đến chốn,

Hay động tâm dễ cuốn theo đời;

Phải như hoa nở giữa Trời,

Gió qua cũng mặc cọp ngồi cũng thây.

Manh mối vốn là đây rán nắm,

Tuy nói làm lòng chẳng xuyến xao;

Minh minh bạch bạch lào lào,

1200. Soi đời mà chẳng tổn hao vì đời.

Lúc nào cũng như Trời lớn rộng,

Khắp thế gian đâu cũng trùm bao;

Nhưng không vướng mắc vật nào,

Cổ kim thường tại một màu không không.

Con ơi! Đạo tìm trong não trí,

Chớ kiếm ngoài chơn lý khó thông;

Phật ma đều vốn tại lòng,

1208. Đừng lầm tưởng ở bao đồng xa xôi.

Nay không gặp thì mơi sẽ gặp,

Cố tìm cho thấy mặt mới thôi;

Tâm trung nếu chẳng đổi dời,

Lửa từ trong cái bùi nhùi cháy ra.

Đạo diệu chẳng ở xa chớ ngại,

Thật quày đầu sẽ thấy bên chân;

Bước đi tới, một bước dừng,

1216. Bước cho mòn gót chẳng từng tới đâu.

Tự mình phải xét câu thiện ác,

Việc nên hư cân nhắc cho rành;

Nếu là những việc bất lành,

Thà đành chịu chết không đành làm theo.

Không sợ việc đói nghèo rách rưới,

Không sợ điều mất lợi mất danh;

Mà là sợ nghiệp bất lành,

1224. Được lòng như thế tu hành rất mau.

Con ơi! Biết nói sao cạn lẽ,

Ở thế gian bày vẽ lắm trò;

Cách nầy kiểu nọ hay ho,

Phần nhiều cạm bẫy phải dò mà đi.

Tội thường thấy phước thì ít gặp,

Thiện hiếm hoi còn ác dẫy đầy;

Lãng tâm chỉ một phút giây,

1232. Đủ làm tội lỗi lưu đày chung thân.

Mới học đạo bước chân chưa vững,

Thì phải cần nắm cứng luật nghi;

Nói làm bất cứ chuyện gì,

Cũng cần lấy thước đạo nghì ra đo.

Lấy chơn lý làm cơ bản chính,

Để biện phân lo tính không lầm;

Việc còn mờ ám trong tâm,

1240. Chớ nên nói bướng đừng đem làm càn.

Nếu không biết thưa rằng không biết,

Còn biết thì cứ việc nói ra;

Nói năng chơn chất thật thà,

Ấy là bản tánh của nhà chơn tu.

Tuyệt đối chẳng chấp câu nhơn ngã,

Sự biệt phân cao hạ cũng không;

Với ai cũng đối một lòng,

1248. Khổ thì cứu giúp vui đồng sớt chia.

Lòng tự ái thật lìa bỏ hẳn,

Ai hiểu lầm giận mắng không buồn;

Lúc nào cũng nhã nhặn luôn,

Nhìn đời bằng mắt yêu thương nhân từ.

Con ơi phải xử cư như thế,

Mới đúng theo kinh kệ truyền khai;

Đọc suông chữ nghĩa bề ngoài,

1256. Hạnh tu không giữ như loài sáo kêu.

Kinh kệ chỉ là nêu đường sá,

Đọc xong rồi phải khá mau đi;

Hiểu thông mà cứ ngồi lì,

Kệ kinh không thể thay đi cho mình.

Pháp tu có hàng nghìn muôn cách,

Chung qui là giải thoát mà thôi;

Đi thuyền đi bộ tùy người,

1264. Miễn về đến chỗ được rồi ớ con!

Xét theo đó chiều lòn độ chúng,

Đèn hạ ngươn sắp lụn nay mai;

Đạo mầu cần phải rộng khai,

Để cho đời bớt nạn tai kinh hồn.

Còn nhiều cuộc đất cồn chìm sụp,

Kế lắm hòn đảo trút đổ tan;

Lửa từ dưới biển cháy lan,

1272. Còn thêm lửa núi khổ nàn nào hơn.

Bịnh ẩu tả xa gần lung lạc,

Bịnh trái ban hình phạt đó đây;

Tai nàn khắp cả đông tây,

Ấy là định mạng nhân loài từ lâu.

Đời cặn bã thảm sầu lắm chuyện,

Kiếp điêu tàn biến chuyển nhiều điều;

Người càng giác ngộ bấy nhiêu,

1280. Càng đau xót cảnh bọt bèo thế gian.

Chỗ nầy mới vừa an ninh được,

Kế chỗ kia nổi cuộc rối loàn;

Dân thường sống cảnh lầm than,

Nhìn đời lòng bắt chứa chan giọt sầu.

Nếu người chẳng đồng cầu đạo đức,

Nỗi khổ kia còn chất chồng thêm;

Trong lòng dân chúng không êm,

1288. Thì làn sóng khổ còn thêm trong đời.

Một người quấy xui mười kẻ quấy,

Lỡ một lần dễ xẩy hai lần;

Trước khi làm nhớ cân phân,

Tránh lây hại chúng tránh phần lỗi sau.

Người phải biết gìn câu liêm sỉ,

Người đừng quên giá trị con người;

Phải gìn tư cách tốt tươi,

1296. Giàu nghèo gì cũng giữ đời sạch trong.

Cần xây dựng chớ hòng phá hoại,

Rán tạo nên xã hội ấm no;

Bỏ đi cái lối ngao cò,

Toàn dân nhất trí hẹn hò bình thanh.

Già trẻ được kết thành một khối,

Xóm làng đồng chung lối từ hòa;

Tất nhiên thạnh nước an nhà,

1304. Ngủ không đóng cửa cũng là không lo.

Ấy là việc đáng cho giục thúc,

Dù Thần Tiên cũng chúc thành công;

Người nên cởi mở tấm lòng,

Xây nền hạnh phúc đại đồng mau lên.

Con cũng chớ nên quên việc ấy,

Cùng người trong tứ hải nắm tay;

Phá tan xiềng xích nhơn loài,

1312. Tâm hồn sáng suốt xác thây no lành.

Cố xây dựng trường thành đạo đức,

Cố khêu lên ngọn đuốc từ bi;

Cho ai cũng biết đạo nghì,

Để không còn muốn sự chi hung sùng.

Sống an lạc người không tội lỗi,

Thác siêu thăng thế giới Phật Đà;

Là nhờ đạo đức khiến ra,

1320. Rất mong sanh chúng Ta Bà làm theo.

Trễ một phút khốn nghèo một phút,

Bóng âm dương vùn vụt bay qua;

Nạn tai chết chóc xảy ra,

Trong lòng hoảng hốt khó mà nhớ tu.

Phật đã biết rõ câu sanh tử,

Phật đã tường tận sự luân hồi;

Cho nên Phật nói cạn lời,

1328. Người nên xét kỹ để hồi hướng tâm.

Không tin Phật chừng lâm họa khổ,

Bừng tỉnh ra đã bỏ xác rồi;

Kế liền bị nghiệp cuốn lôi,

Dễ đâu nhớ được tiền đời ra sao.

Xưa có một người giàu tột bực,

Nhưng trong lòng sâu mọt nhỏ nhoi;

Của mình một điếu không lòi,

1336. Của người chút đỉnh cũng moi móc về.

Bắt tôi tớ nặng nề công việc,

Nhưng lương tiền keo kiệt không cho;

Tiền bao nhiêu cũng bỏ kho,

Ai nghèo mặc kệ không lo giúp giùm.

Người giàu ấy lâm chung sau đó,

Liền đầu thai làm chó trong nhà;

Thấy ai đến cũng sủa la,

1344. Ngày đêm thường sợ người ta lấy đồ.

Lúc nào cũng ăn dơ ở bẩn,

Thường bị người đánh mắng không yên;

Khi đau chẳng có thuốc men,

Đến chừng chết chẳng ai thèm cất chôn.

Thế mà vẫn chưa xong hết nghiệp,

Còn sanh lên chịu kiếp bần cùng;

Làm thân nô lệ tứ tung,

1352. Cơm không no bụng áo không mặc lành.

Bị nghèo khổ hoành hành đời sống,

Khiến cho lòng oán hận đủ điều;

Sanh ra trộm cướp xảo điêu,

Làm cho nghiệp tội thêm nhiều hơn lên.

Nghiệp trước hiện đang đền chưa hết,

Đã gây thêm khổ nghiệp đời sau;

Nối liền như xích buộc vào,

1360. Luân hồi sanh tử tiếp nhau không ngừng.

Con ơi ! Bắt dửng dưng chăng nhỉ,

Thấy người rồi tự nghĩ đến thân;

Nếu không sớm dứt hồng trần,

E không tránh khỏi chuyển luân như người.

Đã nhiều kiếp vào đời ra thế,

Biết bao lần nay chế mai tang;

Vẫn còn lưu lại thế gian,

1368. Nghiệp xưa đâu phải nhẹ nhàng ớ con!

Khuyên thiện tín gìn tròn mối đạo,

Để kỳ này trực đáo Tây Phương;

Không còn trở lại trần dương,

Chịu đường sanh tử sáu đường mê si.

Lời Phật dạy chạm ghi trong dạ,

Tự rèn lòng cho mở tánh linh;

Để cho rộng biết rộng nhìn,

1376. Đâu tà đâu chánh phân minh rõ ràng.

Trong người có hào quang sáng rực,

Bị mê si che khuất từ lâu;

Tinh thần cần phải nhiếp thâu,

Mê si hết được ánh mầu sáng ra.

Ngồi chú niệm Di Đà Phật Tổ,

Không riêng cầu Tịnh độ siêu sinh;

Mà còn cầu Phật giúp mình,

1384. Ngọn đèn thần tuệ sớm minh trong lòng.

Ngày sáu khắc cũng không quên Phật,

Đêm năm canh thường nhắc Di Đà;

Phật trong lòng chẳng rời xa,

Có ngày Phật đến giúp ta vừa lòng.

Phải thành khẩn từ trong tim não,

Chớ lương khương lỡ đạo lỡ đời;

Tu thì tu phải đến nơi,

1392. Nguyện thì nguyện được như lời mới ưng.

Mèo rình chuột ngó trân không nháy,

Người bắn cung nhắm cái hồng tim;

Nhớ rằng trong lúc ngưỡng chiêm,

Bao nhiêu ý niệm phải im một chiều.

Cứ như thế mà đeo đuổi mãi,

Từ rặng non hiện thấy thái dương;

Hốt nhiên sáng cả lối đường,

1400. Trên cành chim líu, bên vườn hoa khai.

Được diện mục bổn lai chơn tánh,

Như ngủ mê vừa tỉnh thức ra;

Nhận đâu thật cảnh thật nhà,

Khác hơn cảnh mộng thấy qua vừa rồi.

Khát gặp nước lòng người hớn hở,

Đói được cơm dạ kẻ hân hoan;

Muốn tu có Phật dẫn đàng,

1408. Lại càng quý giá muôn ngàn ớ con!

Dịp hiếm có rán bòn công đức,

Gặp đạo mầu gắng sức tu theo;

Nghèo tiền đạo hạnh chớ nghèo,

Sẽ làm cho kiếp bọt bèo đăng Tiên.

Bao nhiêu nghiệp tiền khiên cố trả,

Mặc dù cho nhồi quả cách nào;

Vẫn vui lòng chịu không nao,

1416. Chỉ tu một kiếp bước vào đài sen.

Gió nhiều ngọn khó nhen được lửa,

Vọng lắm điều khó mở được tâm;

Lâu nay trong chốn thiền lâm,

Tu nhiều thành ít bởi tâm vọng nhiều.

Bị thị dục réo kêu chằng chặt,

Thêm ngoại trần ghẹo chọc liên miên;

Dễ làm tâm trí ngả nghiêng,

1424. Người tu cần giữ chủ quyền trong tâm.

Cõi dục giới đã lâm vào đấy,

Lòng dục thường động đậy nhiều hơn;

Tâm không làm chủ lấy thân,

Thường hay phạm tội tà dâm dễ dàng.

Lấy tâm chánh dẫn đàng đời sống,

Theo luật kinh sử dụng việc làm;

Người nào cảnh nấy được kham,

1432. Đạo làm sao trái, đời làm sao hư.

Học tánh Phật an cư lạc nghiệp,

Theo tâm phàm hoại kiếp khổ thân;

Phàm là ngụy Phật là chân,

Người nên học Phật, chớ nên học phàm.

Từ Bi đối Bắc Nam vẫn một,

Bác ái không phân biệt màu da;

Xem nhau như thể một nhà,

1440. Khổ là lo cứu, vui là lo chia.

Lúc nào cũng tràn trề tha thứ,

Dùng từ ngôn dạy chỉ lẫn nhau;

Mặt mày vui vẻ một màu,

Mật đường khó sánh ngọt ngào lời phân.

Thấy đau ốm ân cần thăm hỏi,

Thấy nạn tai phấn khởi giúp giùm;

Ở ăn có thỉ có chung,

1448. Ân tình xử vẹn, hiếu trung làm tròn.

Cha mẹ hiếu thì con cháu thảo,

Quan thanh liêm dân hảo hiền hòa;

Quan quyền với kẻ mẹ cha,

Há không thận trọng việc nhà việc dân.

Trước nên nhớ tu thân vẹn vẽ,

Sau sẽ ra xử lẽ với người;

Mọi bề sẽ được tốt tươi,

1456. Việc nhà việc nước việc người đều xong.

Nếu ai cũng dẹp lòng ích kỷ,

Hành động chi cũng nghĩ đến người;

Thì đâu đến nỗi hại đời,

Và mình cũng chẳng phạm nơi tội tình.

Cao quí ấy phải nhìn nhận đến,

Lợi ích nầy phải tiến hành mau;

Đời người bớt nỗi khổ đau,

1464. Gian phi giảm được hùng hào bớt đi.

Hãy cố gắng duy trì mỹ tục,

Nên đồng tâm hồi phục thuần phong;

Khắp nơi chợ búa ruộng đồng,

Gái trai cùng biết sống trong cương thường.

Nền giáo dục cần trương mở rộng,

Sự học hành áp dụng toàn dân;

Thị thành cho đến thôn lân,

1472. Mọi người kiến thức mở mang đồng đều.

Kẻ hữu trách cần nêu gương tốt,

Dân nên theo luật pháp ở ăn;

Cả hai vật chất tinh thần,

Người trong xã hội cũng cần đổi trao.

Bề gia giáo người nào cũng có,

Về nhân tình chẳng kẻ nào quên;

Con người giá trị cao lên,

1480. Ít còn thấy hỏng hư nền lý luân.

Các việc ấy người cần cải thiện,

Để bớt đi những chuyện ươn hèn;

Tốt lành phải rán đua chen,

Đáng làm chẳng đợi ai khen mới làm.

Chòm xóm phải thường đàm đạo lý,

Bà con cần dẫn chỉ đường lành;

Ấy là thường thức nhơn sanh,

1488. Người đời cần phải thật hành chớ quên.

Con ơi! Mấy việc trên vừa kể,

Ai cũng là có thể làm theo;

Không phân giới hạn giàu nghèo,

Mong sao già trẻ nhớ đeo trong lòng.

Nếu để mắt nhìn trong xã hội,

Kẻ yêu dân chẳng khỏi não nùng;

Tinh thần quần chúng rối tung,

1496. Mạnh ai nấy sống không chung tâm hồn.

Nếu kêu gọi hương thôn nhất trí,

Mau chỉnh tu đạo lý con người;

Trau giồi đời sống tốt tươi,

Người nào cũng biết thương người như thân.

Việc chẳng khó chỉ cần nỗ lực,

Mỗi người nên mỗi sức góp vào;

Sự chi cũng sẽ làm mau,

1504. Ví dù muốn phá núi cao cho bằng.

Nên đoàn kết dù rằng rất khó,

Chớ bỏ qua vì nó thiết cần;

Muốn gìn giữ được thôn lân,

Phải nhờ lực lượng nhân dân hiệp vào.

Người dù mạnh đến đâu đi nữa,

Không được lòng ủng hộ của dân;

Khác nào chiếc ghế lỏng chân,

1512. Có ngày sụp đổ chớ không lâu dài.

Ai chớ có ỷ tài ỷ sức,

Người cần nên có đức khiêm cung;

Đến khi gặp việc bí cùng,

Sẽ là có kẻ khác giùm giúp cho.

Biết nhường nhịn thơm tho biết mấy,

Thói ngỗ ngang ai thấy chẳng buồn;

Cây cong uốn mãi cũng suông,

1520. Hung hăng cố sửa cải luôn sẽ hiền.

Con ơi! Rán tùy duyên quá độ,

Dùng tiện nghi khuyên dỗ bá gia;

Đạo mầu cứ phổ truyền ra,

Mười người tu được đôi ba cũng mừng.

Từ đạo Phật trùng hưng trở lại,

Nhiều tăng sư đã phải hy sinh;

Phật trăm ma quỉ gấp nghìn,

1528. Lắm điều khảo đảo tâm tình người tu.

Chướng ngại vật mặc dù đầy dẫy,

Không thể làm bải hoải từ tâm;

Nguyện ngăn lấp biển luân trầm,

Khổ là thường sự đâu làm lạ chi.

Đã nối gót từ bi Đức Phật,

Màng kể chi xác chất khổ đau;

Đập tan cánh cửa trần lao,

1536. Là điều mong ước đã bao thuở rồi.

Nếu còn có một người nào khổ,

Còn ra tay cứu độ đến cùng;

Đã nguyền từ cái tâm trung,

Con nên nhớ đến chớ lòng lảng quên.

Lời con thệ động trên Kim Lộ,

Chư Phật đều nghe rõ từ lời;

Đừng quên nguyện ấy con ơi,

1544. Xông pha cứu vớt khách đời đang mê.

Làn sóng khổ tràn trề khắp chốn,

Người đang say cảnh mộng còn nhiều;

Giấc mơ kia phải làm tiêu,

Cho người mê ấy thấy điều thật ra.

Phận sự đó của nhà Phật tử,

Phải hiến thân vào sự cứu đời;

Mỗi lần cảm hóa một người,

1552. Bao nhiêu giọt máu mồ hôi đổ vào.

Hẳn con đã trước sau hiểu rõ,

Chẳng còn nao chuyện khổ đến mình;

Tình yêu khắp cả chúng-sinh,

Phật đà hiểu rõ hằng nghìn kiếp xưa.

Thuyền bát nhã vẫn đưa đón mãi,

Miễn khách trần khổ hải được qua;

Quản chi nắng táp mưa sa,

1560. Từ bi tình ấy đậm đà ớ con.

Tuy đã biết đường còn gai góc,

Vẫn không ngừng bước trước gian nguy;

Đại hùng đại lực đại bi,

Kẻ chơn Phật tử thường ghi trong lòng.

Tâm hồn sánh hư không chẳng kém,

Tình yêu dân non biển khó so;

Phật cùng con đã hẹn hò,

1568. Vào sanh ra tử vẫn lo cứu đời.

Thời ngươn hạ non dời biển đổi,

Buổi tận đời người đổi vật thay;

Nhiều người không cánh mà bay,

Lành còn dữ mất là ngày nầy đây.

Phong Thần hội đông tây đại chiến,

Long Hoa trường lựa tuyển nhân từ;

Bây giờ ai cũng xưng sư,

1576. Chừng ni đâu thật đâu hư sẽ tường.

Con ơi rán vạch đường xa rộng,

Đưa hiền nhân khỏi cổng hùm beo;

Quản chi những lúc nguy nghèo,

Bảng vàng chiếm được sáo treo đầy nhà.

Việc gần chẳng phải là xa xắc,

Chuông từ mau đánh thức chúng sanh;

Mau lo lánh dữ làm lành,

1584. Chớ nên mê lợi mê danh mê tình.

Tuy Phật có muôn nghìn phép lạ.

Không thể nào cứu gã hai lòng;

Chớ nên nay bưởi mai bòng,

Phải gìn tuyết sạch giá trong tâm hồn.

Thấy xa rộng càn khôn vũ trụ,

Nhưng máy trời bao phủ không ly;

Nhân nào quả nấy đúng y,

1592. Người trong hạ giới chớ khi mà lầm.

Nam nữ hãy hồi tâm hướng thiện,

Trẻ già nên tu luyện sớm chiều;

Bao nhiêu nghiệp chướng trừ tiêu,

Đường về Cực Lạc dắt dìu nhau đi;

Bỏ tất cả những gì bất chánh,

Quyết làm cho thấy cảnh diệu mầu.

Vẫn vui vào chốn biển sâu,

1600. Miễn là mò được ngọc châu đem về.

Cha là tướng con hề rất thẹn,

Không được rồng cũng rán kỳ lân;

Xưa trần nay cũng còn trần,

Há không tủi hổ với Thần Phật sao?

Phật thương chúng khác nào con đỏ,

Mắt lúc nào cũng ngó đến luôn;

Cố làm cho hết khổ buồn,

1608. Chúng sanh bỏ Phật tìm đường khác đi!

Ma phiền não thầm thì đòi bữa,

Quỉ vô thường dòm ngó mỗi ngày;

Quanh mình thù địch bao vây,

Thế mà chưa tỉnh giấc say hồng trần.

Diêm Vương đã nhiều lần cảnh cáo,

Giảng kinh luôn chỉ bảo không ngừng;

Nhưng mà sanh chúng chẳng cần,

1616. Cho nên thường bị Tử Thần hành hung.

Phật trông thấy thêm lòng thương xót,

Đời hạ ngươn nhiều cách hóa thân;

Dốc lòng cứu độ chúng dân,

Đưa qua khỏi bến mê tân thảm sầu.

Các Bồ Tát cũng đâu ngơi nghỉ,

Khắp đó đây hiển thị đạo mầu;

Dùng nhiều phương tiện khác nhau,

1624. Dạy cho bá tánh những câu bí huyền.

Chúng sanh quá mỏng duyên với Phật,

Nên cửa thiền cứ bước dang ra;

Thiên đường lộ ấy càng xa,

Còn đàng địa ngục ngày qua thêm gần.

Mến thân chẳng làm thân trường cửu,

Vì thân mà hồn ngủ vạn niên;

Thường cam chịu kiếp đảo điên,

1632. Thế mà cũng vẫn còn ghiền trần gian.

Nay cửa Phật mở toang ra cả,

Tiếng chuông lành giục giã hằng ngày;

Dù người có lắm mê say,

Cũng bừng tỉnh đến học bài quy y.

Thời mạt pháp là kỳ đại xá,

Luật tu hành chẳng khó như xưa;

Tại gia niệm Phật sớm trưa,

1640. Cũng là được Phật đến đưa đón về.

Người sẽ có Liên Huê đỡ gót,

Lại còn thêm lộng phép che thân;

Lần này là dịp thoát trần,

Không tu thì chẳng còn lần nào tu.

Sớm giải kiếp phàm phu nhục xác,

Sớm được thân Bồ Tát an nhàn;

Muốn tu có Phật dẫn đàng,

1648. Như qua sông được có thoàn kề bên.

Con ơi nhớ đem truyền lời ấy,

Cho người đời xét lại thử nào;

Tu hành là việc quý cao,

Chớ nên ngờ vực hãy mau tu hành.

Tam-qui phải tâm thành cung kính,

Ngũ giới nên nghiêm chỉnh phụng hành;

Thường lo niệm Phật làm lành,

1656. Buổi đầu cố gắng giữ gìn bấy nhiêu.

Kinh kệ đọc được nhiều rộng lý,

Mau định tâm thì trí mau khai;

Lòng nên xét đến thường ngày,

Nếu như phạm lỗi sẽ hay biết liền.

Nên nghe những lời khuyên bạn tốt,

Thấy việc lành nên học làm theo;

Con đường giải thoát cứ leo,

1664. Mặc tình gai góc hùm beo của đời.

Không để phút nào lơi đạo hạnh,

Cố tìm cho thấy tánh chơn như;

Phá cho tan lớp huyễn hư,

Chừng nào nghe tiếng Phật ừ mới thôi.

Đạo chẳng ở đầu môi chót lưỡi,

Đạo tại tâm cố bới cho ra;

Thiện nam tín nữ gần xa,

1672. Trong tâm có Phật rán mà tìm xem.

Trí phân tán cố đem kết lại,

Chủ tâm đừng để mãi phóng tâm;

Loạn tâm thì việc dễ lầm,

Định tâm thì việc dễ tầm hiểu ra.

Bị trói buộc dù là việc nhỏ,

Không thể cho thong thả hoàn toàn;

Trong lòng còn chút đeo mang,

1680. Thì còn chướng ngại trên đàng siêu sanh.

Con ơi! Phải bình thanh tâm trí,

Như nước trong lóng kỹ mươi lần;

Ai lay động cũng trong ngần,

Tức nhiên thấy mặt chủ nhân tại lòng.

Chỉ có thế chớ không chi lạ,

Thật ra đâu nhọc nhã công lao;

Quên đi chạy kiếm hơ hào,

1688. Của nằm trong túi chớ nào đi đâu.

Con ơi lẽ diệu mầu rán nắm,

Gặp mối thì rối rắm gỡ ra;

Có trồng sẽ có nở hoa,

Vọng tâm hết được thì là huệ khai.

Kỳ xả tội là ngày mở rộng,

Bất luận ai tu cũng đắc thành;

Không thành tại chẳng trọn lành,

1696. Chớ không tại Phật chẳng linh đời nầy.

Mau tu chớ nên gây thêm tội,

Rớt xuống rồi khó lội cho qua;

Nếu không bị sấu nó tha,

Thì là cọp bắt khó mà toàn thây.

Nói sự thật không bày dối mị,

Tin hay không tự ý chúng sanh;

Mạnh ai nấy tự tung hoành,

1704. Mạng người như thể chỉ mành treo chuông.

Trước mặt chẳng còn đường đi tới,

Sau lưng đầy lang sói chận ngăn;

Thân không khỏi lũ ruồi lằng,

Ấy là đời kẻ hung hăng hiện thời.

Chừng thọ nạn tin Trời có mắt,

Bình thường xem mặt đất không ai;

Lúc nào cũng muốn dương oai,

1712. Người như thế ấy đời nay rất nhiều.

Nếu chẳng sớm học điều lương thiện,

Dễ gây ra những chuyện âu sầu;

Riêng mình hại chẳng nói đâu,

Còn làm người khác chịu sầu khổ chung.

Phải kiếm cách mở vòng giải thoát,

Cả miếng ăn tấm mặc thường ngày;

Cho đời sống bớt đọa đày,

1720. Giúp cho tâm trí thảnh thai phần nào.

Kẻ mẫn thế lòng đau hay chẳng?

Người ưu đời có đắn đo không?

Nhìn vào cảnh sống phần đông,

Kẻ dư bá bội người không một tiền.

Nhà hữu trách ngồi yên sao nỡ,

Nên tìm phương để gỡ rối dân;

Làm cho mực sống bình phân,

1728. Có nhà cửa ở, cơm ăn, áo lành;

Việc ấy đáng thật hành mau chóng,

Giải quyết xong đời sống nghèo nàn;

Tinh thần dân được mở mang,

Hành vi đê tiện ngày càng bớt đi.

Dân đang muốn những gì trước hết,

Là tự do là việc sống còn;

Ai người yêu mến nước non,

1736. Giúp dân xong được là tròn quốc gia.

Nên để mắt nhìn xa một chút,

Nếu dân nghèo thì nước yếu đi;

Ấy là một sự hiểm nguy,

Cần mau giải nạn hàn vi dân tình.

Bỏ cái tánh lo mình béo bở,

Nỡ vắt khô máu mỡ đồng bào;

Phải lo giúp đỡ lẫn nhau,

1744. Chớ thừa nước đục thả câu hại người;