Thần cơ thật luận - Phần 1

***

Từ xa bỗng có luồng gió nhẹ,

Nghe toàn thân mát mẻ vô cùng;

Tự thấy mình mở hoát hung trung,

Liền có vị Pháp Long bước đến.

Phòng vắng lặng không hương không nến,

Chỉ lấy lòng tiếp kiến với lòng;

Dùng nhiệt tâm thay nén hương nồng,

Đem thành ý thế chung nước lã.

Lòng vui vẻ bút không thể tả,

10. Rồi cùng nhau hỷ hạ tách chơn;

Trong khắc kỳ đến chốn Kim Sơn,

Cúi đầu trước Thế Tôn bái tạ;

Nhờ ân đức từ bi hỷ xả,

Dạy pháp mầu cảm hóa chúng sanh,

Bớt khổ sầu thế giới cạnh tranh,

Cho thiên hạ thái bình an lạc.

Phật như đã rõ lòng khao khát,

Liền nói cho bí pháp diệu huyền;

Rằng hôm nay vì mở phước điền,

20. Mới gọi khách hữu duyên lai đáo.

Chúng sanh vẫn sống trong mộng ảo,

Kiếp người đời như thảo thượng sương;

Sự nhân từ ít kẻ chủ trương,

Việc bạo ác nhiều phường cổ võ.

Mạng đã ngắn càng làm thêm nhỏ,

Sự mê lầm còn có chi hơn;

Người đã không còn bị nghiệp duơn,

Rất thương kẻ đang cơn lịu địu.

Cái chết vốn là nơi kết liểu,

30. Khách trần gian chung chịu như nhau;

Sanh ra thì có tử theo sau,

Không thể trốn nơi nào cho khỏi.

Sanh tử bởi nơi tiền nghiệp gọi,

Người còn gây còn phải trả đền;

Giống đã gieo người dẫu có quên,

Đúng ngày tháng mọc lên nhứt định.

Trước không chịu để lòng lo tính,

Sau muốn ngăn dừng cũng không xong;

Nghiệp đến rồi dầu bậc Tiên ông,

40. Cũng phải chịu chớ không tránh khỏi.

Như lời Phật đã vừa mới nói,

Giống đã gieo không gọi cũng lên;

Nghiệp tạo rồi tuy đã bỏ quên,

Đúng giờ khắc tự nhiên nó đến.

Nghiệp lực rất mạnh vô bờ bến,

Ngàn muôn năm cũng chẳng mất đâu;

Giống nghiệp càng châm gốc rễ sâu,

Càng nảy nở dài lâu khó nhổ.

Nghiệp càng lắm càng nhiều đau khổ,

50. Vay cho nhiều phải trả lời nhiều;

Nợ hồng trần chẳng lúc nào tiêu,

Dây oan trái cứ đeo buộc mãi.

Năm tháng vấn vít trong khổ hải,

Kiếp đời lăn lộn mãi sông mê;

Đường Tây Phương bặt lối trở về,

Nẻo địa ngục vào ra mòn gót.

Chịu hành phạt đã không còn sót;

Cửa luân hồi chưa vượt khỏi qua;

Nghiệp trần còn đành phải sanh ra;

60. Mang lấy kiếp gọi là sanh vật.

Lo thân sống nào ăn, ở, mặc;

Nào lợi danh nào vật dục tình;

Rồi sanh lòng bảo thủ lấy mình;

Việc chi cũng muốn trên hơn cả.

Tánh ích kỷ sanh ra nhơn ngã,

Khiến cho người nổi dạ cạnh tranh;

Thấy ai hơn có ý ghét ganh,

Thấy ai kém sanh tình húng hiếp.

Hố tham chẳng bao giờ phủ líp;

70. Tánh tham danh, tham sắc, tham tài,

Ba điều tham thiên hạ đang say,

Đa số khách trần ai đều bị.

Nếu chẳng dứt được lòng ích kỷ,

Thì chứng tham khó trị cho lành;

Hễ tham danh thì khổ vì danh;

Chữ danh nó gần bên tài sắc;

Danh có được sắc tài liền bắt,

Tài được rồi danh sắc nối theo;

Sắc có thì danh lợi nó đeo,

80. Danh, tài, sắc, ba điều dính líu.

Vướng một cái cả ba cái níu,

Ngả bên nào cũng chịu khổ sầu;

Vượt ra ngoài có mấy ai đâu,

Rơi vào đó biết bao nhiêu kẻ.

Đạo cốt nhục nỡ đành chia rẽ,

Tình đồng bào xâu xé nát tan;

Cũng vì danh, vì sắc, vì vàng,

Làm cho kẻ tham gian tối mắt.

Mê danh lợi lắm người phản tặc,

90. Đắm sắc tài nhiều bực vong ân;

Biết bao điều thảm sát bất nhân,

Vì tài hoặc vì danh vì sắc.

Nếu việc lớn nước nhà sanh giặc,

Còn nhỏ thì thù ghét chòm giềng;

Khắp hoàn cầu thiên hạ đảo điên,

Vì tài vì sắc vì danh lợi cả.

Tánh ích kỷ với lòng nhơn ngã,

Mưu lợi danh mưu cả sắc tài;

Người giết người chẳng biết gớm tay,

100. Bạn phản bạn quên ngày hậu nhựt;

Trai bất nghĩa gái không hạnh đức,

Chồng bạc tình, vợ thất tiết trinh,

Trò phản thầy, tớ hại chủ mình,

Cũng vì sắc tài danh phần lớn.

Mình sung sướng mặc người đau đớn,

Thấy của ai cũng muốn lăm le;

Lời nói lành chẳng để tai nghe,

Thấy việc phải không hề bắt chước.

Vì ích kỷ chẳng vui làm phước,

110. Vì ngã nhơn muốn được phần mình.

Tạo muôn ngàn tội ác tài đình,

Cũng vì lợi vì danh vì sắc.

Người đối xử với người khe khắc,

Người nhẫn tâm lừa gạt lẫn nhau.

Chẳng phải vì ích kỷ hay sao?

Quyền lợi đụng chạm nhau do đó.

Muốn danh vọng muốn nên giàu có,

Muốn cao sang muốn vợ con xinh,

Muốn cho ai cũng phải phục mình,

120. Muốn mình sống mặc tình ai chết.

Càng muốn mãi muốn hoài không hết,

Các việc do lòng ích kỷ sanh.

Giữa loài người đủ mặt cạnh tranh,

Vì muốn lợi cho mình làm trước.

Mình muốn được thì người muốn được,

Mới gây ra có cuộc đấu tranh.

Kẻ được thì đủ cách giữ canh,

Người bị mất cố tình lấy lại.

Kẻ nay thắng kế mai lại bại,

130. Người bại nay nhưng lại thắng mai.

Thua trần thân được cũng trầy mày,

Xét cho kỹ có ai sung sướng.

Chỉ tạo lấy thêm nhiều nghiệp chướng,

Làm cho đời khổ lớn ra thêm.

Danh lợi mua bằng cách thù hềm,

Thà không có còn êm hơn có.

Vì sự sống việc chi cũng mó,

Ấy lầm to nào có khôn ngoan.

Lợi cho mình mà hại nhơn gian,

140. Cái lợi ấy chỉ làm tuyệt lộ.

Nghĩ đến chuyện đấu tranh lưỡng hổ,

Tất không vui làm khổ cho ai.

Nếu để lòng nghĩ đến ngày mai,

Sẽ không thể nhúng tay việc ác.

Luật nhân quả thẳng tay trừng phạt,

Vô luận ai tạo tác bất lương.

Muốn thì làm chẳng chịu suy lường,

Dễ đưa tới con đường tội lỗi.

Biển sâu rớt luống công bơi lội,

150. Tội ác lâm khó nổi gỡ ra.

Vui nhứt thời để khổ lâu xa,

Sự vui ấy chỉ là thuốc độc.

Chúng sanh biết bao điều thảm khốc,

Vì ham vui trong chốc lát sanh.

Cần nghĩ suy rồi sẽ thi hành,

Tránh bã lợi mồi danh câu nhử.

Hành thiện sự hay là ác sự,

Là nguyên nhân vui khổ trong đời.

Mặc dù là một việc nói chơi,

160. Cũng ảnh hưởng cho người sâu sắc.

Việc thường bữa nhớ nên dè dặt,

Nói hay làm cân nhắc cho minh.

Đừng để cho thị dục lừa mình,

Cũng tránh thứ cảm tình dụ dỗ.

Thấy vui phải nhớ ngay việc khổ,

Biết thương thân phải độ lấy thân.

Đem lợi danh cung phụng xác trần,

Chỉ là việc nuôi ong tay áo.

Danh mà chẳng danh là chánh đạo,

170. Lợi mà không lợi háo mới chơn.

Xác phàm phu mà dạ Thánh Nhơn,

Ở trong tục nhưng lòng tại ngoại.

Tánh ác lấy lòng từ đổi lại,

Tình yêu riêng đem cải yêu chung.

Thà đói nghèo việc quấy bất tùng,

Cam rách lạnh chớ không lừa đảo.

Không những đối người nhà ngay thảo,

Đối với ai cũng hảo tấm lòng.

Người lạ quen đều xử chí công,

180. Biết tha thứ hơn lòng cố chấp.

Các việc ấy chú tâm rèn tập,

Lợi danh đâu dẫn dắt đường tà.

Đừng quên rằng giúp đỡ người ta,

Tức là việc giúp cho mình đấy.

Của người khác mà mình cướp lấy,

Chính là mình phá hoại của mình.

Sách có câu: “Trời rộng thinh thinh”

Mà chẳng lọt mảy lông” khá nhớ.

Tưởng ích kỷ ruộng vườn rộng mở,

190. Có ngờ đâu thêm nợ lâu đời.

Bữa nay cười để chịu khóc mơi,

Đa số kẻ sống đời như thế.

Tham danh lợi lỗi lầm bất kể,

Mê sắc tài tội lệ chẳng màng.

Ấy phần đông của kẻ thế gian,

Chịu thống khổ nguyên nhân vì đó.

Thân tứ đại cuối cùng phải bỏ,

Tạo tác chi việc khổ vào mình.

Sướng nhứt thời để khổ hằng nghìn,

200. Là việc của chúng sanh thường tạo.

Nuôi thân sống bằng vô nhân đạo,

Thân sống kia trên giáo trên gươm.

Đâu an toàn, đâu được quí thơm,

Mà lắm kẻ to mồm khoe sất.

Đời đã thấy sớm còn tối mất,

Càng bất lương càng chuốc họa sầu.

Tưởng rằng thừa nước đục thả câu,

Chẳng dè có kẻ sau đến thợp.

Thấy nước chớ tưởng là dễ hớp,

210. Lợi nằm ngay trước mắt khó ăn.

Lòng dục nên tìm cách cản ngăn,

Chớ ham việc lợi danh mang họa.

Bụng khi đói ngậm mồi khó nhả,

Nghèo gặp tiền chẳng mó dễ chi.

Cá mắc câu cũng bởi thế ni,

Người phạm tội cũng vì lẽ ấy.

Khi thèm khát nhịn đi ít thấy,

Lúc say mê dừng lại mấy ai.

Phần đông theo sở dục hằng ngày,

220. Muốn chi cứ làm ngay chẳng xét.

Biết chúng ghét vẫn làm cho ghét,

Không cần ngày mai mốt ra sao.

Để cho lòng tham dục túng thao,

Hiện thời có biết bao nhiêu kẻ.

Có vợ chính muốn thêm hầu lẻ,

Được tình nhân muốn bẻ thêm duyên.

Thấy lòng người không lúc nào yên,

Sự ham muốn lưu chuyền như vượn.

Chữ tài sắc lòng hằng mơ tưởng,

230. Việc lợi danh mở miệng nói luôn.

Nợ hồng trần chẳng lúc nào suông,

Tâm trí mãi điên cuồng danh lợi.

Xong tội nọ tội kia liền tới,

Hết tù này kế đổi lao kia.

Tự khóa thân rồi tự liệng chìa,

Cứ như thế kéo lê kiếp sống.

Đời này chẳng làm nên trò trống,

Kế đời sau cũng hỏng hư luôn.

Đã trải qua số kiếp dư muôn,

240. Nào khác giống dã tràng xe cát.

Tưởng là giấu được điều tội ác,

Đâu ngờ gây nên kiếp trầm luân.

Lo thân mà trái lại hại thân,

Chỉ một khổ làm thêm mười khổ.

Bị mọi cảnh trần gian cám dỗ,

Làm mê tâm của kẻ tham lam.

Gần xuống mồ lòng vẫn còn ham,

Đeo danh lợi như sam khó gỡ.

Cũng vì thế mà không hết nợ,

250. Vừa chết xong liền trở lên ngay.

Vay đâu thì trả đó không sai,

Kể sao hết hình hài quả báo.

Vui hoặc khổ đều do nghiệp tạo,

Giàu hay nghèo chớ bảo không căn.

Hễ trồng tre thì có lên măng,

Làm ác tất phải mang quả ác.

Chớ coi nhẹ những điều tạo tác,

Phải quan tâm đến các hành vi.

Vì rằng trong hành động chi chi,

260. Chung cuộc sẽ hồi qui lại hết.

Việc chi dẫu lắm lòng mê mết,

Cũng cần nên nhiều ít xét suy.

Tránh đừng cho tai họa hồi qui,

Ấy là việc thường khi tác dụng.

Phải rõ rệt chớ nên ấp úng,

Dù việc chi chạm đụng bất ngờ.

Người thường hay vì tánh u ơ,

Bị ngoại cảnh làm cho sa ngã.

Tạo cộng nghiệp tức mang cộng quả,

270. Sự đồng tâm chớ khá coi thường.

Chỉ gật đầu cũng đủ tai ương,

Đâu đợi đứng chủ trương mới tội.

Lấy đạo lý ra làm nguồn cội,

Để đo lường việc lỗi hay không.

Bất luận là kẻ dốt hay thông,

Khi nhắm mắt cũng đồng thấy tối.

Không lấy đạo để làm đường lối,

Rất khó lòng biện nổi giả chơn.

Say mê rồi dù bậc Thánh Nhơn,

280. Cũng tăm tối không hơn phàm tục.

Chẳng lấy trí gạn trong lóng đục,

Đâu bằng người thất học biết suy.

Khi tai nghe mắt thấy những gì,

Chớ tin bướng phải tri thiện ác.

Chỉ một phút để cho sai lạc,

Suốt cả đời chưa chắc hối xong.

Mắt với tai là cửa của lòng,

Việc tài sắc lợi danh theo đó.

Tâm xao động thường do mắt ngó,

290. Chí lung lay thường ở tai nghe.

Các việc đời lui tới vãn ve,

Khiến tâm chí người ta xiêu ngã.

Chưa cầm chắc được trong lòng dạ,

Cửa mắt tai chớ khá hớ hinh.

Coi như là có kẻ trộm rình,

Trong nhà phải thức canh nghiêm nhặt,

Nếu sơ ý bị phường đạo tặc,

Lẻn vào trong vét sạch của tiền.

Mất của tiền chỉ bị truân chuyên,

300. Mất thiện tánh đảo điên đời kiếp.

Bị lầm lạc rơi vào ác nghiệp,

Còn việc chi khủng khiếp ai bằng.

Buổi ly loàn càng lắm khó khăn,

Sự tội lỗi đón ngăn đầy ngõ.

Nào quyền thế rủ ren to nhỏ,

Nào công danh cám dỗ đó đây.

Chỉ dạy cho lời phải ít ai,

Đốc xúi việc quấy thì lắm kẻ.

Nói đạo đức nhiều người bác bẻ,

310. Làm hung sùng lắm kẻ chạy theo.

Chốn thiền môn thường thấy vắng teo,

Nơi tửu lạc thì bèo thiên hạ.

Khỏi sắc thì bị tài xô ngả,

Khỏi tài thì sắc ghé lôi đi.

Giữa chợ đời không thiếu món gì,

Khách trần ít kẻ đi qua lọt.

Ruồi lằng chết vì là hảo ngọt,

Người lụy thân vì thích sắc tài.

Lúc nguy nàn trong sạch mấy ai,

320. Thừa sự biến dở tay nhiều kẻ.

Đời có biết bao người cậy khỏe,

Dùng đủ phương hiếp kẻ yếu hèn.

Tham của tiền đổi dạ bạc đen,

Hiện lan khắp ở trên dương thế.

Càng giặc giã đời càng kinh tế,

Đạo càng suy người tệ càng nhiều.

Vì lợi quyền dân nhuộm máu điều,

Tranh địa vị nước nghèo xơ xác.

Thành công được là nhờ hợp tác,

330. Thất bại do phụ bạc dân tâm.

Quá tham thì không khỏi bị thâm,

Đừng tưởng một mình ăn trọn gói.

Người dù có tài lương lẹo giỏi,

Cũng không sao chạy khỏi lưới trời.

Có thể mình giấu được người đời,

Nhưng mình chẳng giấu nơi mình được.

Một mình biết đủ làm tội phước,

Khỏi cần người biết được hay không.

Ớt nhai thì mình bị cay nồng,

340. Người khác biết hay không cũng vậy.

Nhân quả cũng giống như chuyện ấy,

Thưởng phạt không sai chạy tí nào.

Trả nhãn tiền hay trả mai sau,

Đến chậm hoặc đến mau không mất.

Loạn đời chẳng bao giờ loạn luật,

Chớ thừa cơ làm việc ác gian.

Lợi bất minh lợi ấy mau tàn,

Danh phi nghĩa danh không lâu lắc.

Việc đã thấy làng khang trước mắt,

350. Sử sách còn ghi chép dẫy đầy,

Có từ xưa không phải mới đây,

Kẻ làm ác chẳng chầy thì kíp,

Nghiệp đến sắc tài không thể tiếp,

Họa lai danh lợi hết phò trì.

Tạo cho nhiều đến phút lâm nguy,

Chỉ có một mình đi gánh chịu.

Thế mà chẳng mấy người xét hiểu.

Nghiệp bất lành cứ triệu mãi ra,

Khiến cuộc đời không dứt oan gia,

360. Làm cho kiếp thêm ra tội báo.

Bị các việc hồng trần lừa đảo,

Biết mà không chịu tháo lui ra;

Trái lại còn thêm việc mê sa,

Ngày mai mốt người ta bất kể.

Sức danh lợi cuốn lôi như thế,

Ma sắc tài dụ dỗ đường ni,

Kẻ lòng còn lắm việc mê si,

Lại càng khó thoát ly cho khỏi.

Mê thì lầm dù là học giỏi,

370. Nhiễm thì hư chớ nói tài cao.

Gặp việc không chịu để trí vào,

Đường tội lỗi thế nào cũng vấp.

Do hoàn cảnh hoặc do giai cấp,

Tạo lỗi lầm nhiều cách khác nhau.

Nhưng cũng là một thứ trần lao,

Đều thọ khổ như nhau tất cả.

Ngừơi giống nhau ở lòng nhân ngã,

Người giống nhau ở dạ vị tư.

Lo bảo tồn thể chất huyễn hư,

380. Đem hết cả tâm tư tranh đấu.

Vì nhân ngã lỗi lầm tạo cấu,

Vì vị tư nhơ xấu gây nên.

Gieo càng nhiều càng mọc đầy lên,

Nợ cứ thế phải đền trả mãi.

Bảo thân lại thân không tồn tại,

Chỉ mang đời chết dại sống mê.

Nhìn kỹ ra là thứ trò hề,

Mọi hình thức đều là giả dối.

Chừng biết được đi xa quá đỗi,

390. Không quyết tâm khó nỗi quày về.

Vùng dậy lên đánh phá giấc mê,

Để thưởng thức Bồ đề thật cảnh.

Tìm cho thấy được nơi bổn tánh,

Tìm lộn về được cảnh chơn như,

Tìm cho ra thân bất hoại hư,

Đó là việc của người tỉnh ngộ.

Nếu không tách khỏi vòng mê lộ,

Chẳng bao giờ được chỗ an nhiên.

Đó là điều chư Phật thường khuyên,

400. Khắp sanh chúng ở miền hạ giới.

Nay gọi khách hữu duyên bước tới,

Cũng để mà nhắc lại chuyện xưa.

Hầu tùy nghi giáo độ cho vừa,

Giúp sanh chúng khỏi cơ thống khổ.

Ma tài sắc mặc dầu cám dỗ,

Mồi lợi danh dầu có nhử câu,

Nhờ thấm nhuần chơn lý rộng sâu,

Không bị chúng lừa vào lưới nghiệp.

Nếu chậm trễ gặp nhiều khủng khiếp,

410. Nào bịnh nào già chết bao vây,

Làm tinh thần bối rối cuốn quây

Khó tìm lối vượt ngoài sáu lộ.

Chúng sanh cũng nên mau tỉnh ngộ,

Sớm thoát ra khỏi chỗ mê sầu.

Chịu luân trầm cũng đã quá lâu,

Đâu còn thiếu mà hầu luyến tiếc.

Mê danh lợi bị danh lợi giết,

Mến sắc tài bị diệt mạng căn.

Không giúp cho mình được siêu thăng,

420. Sao điều ấy chúng sanh không xét.

Từ bi thấy lòng như lửa thét,

Giảng dạy cho người biết cội nguồn,

Để trị cho hết chứng mê cuồng,

Hầu cứu vớt linh hồn thoát khổ.

Nước đã ngập lần lần đến cổ,

Gặp thuyền không chịu vớ là nguy.

Lòng còn đầy những sự mê si,

Nghe lời Phật không qui là khổ.

Không hữu duyên lời lành khó ngộ,

430. Ngộ được là vì có duyên xưa.

Nếu quyết tu theo chẳng cù cưa,

Nhứt định sẽ đến bờ giải thoát.

Nếu trì hoãn lòng không định đoạt,

Ngày trôi qua đến hết số căn,

Tất sẽ không thể kịp ăn năn,

Ấy là một việc làm đáng tiếc.

Hễ có sanh tất là có diệt,

Từ ngàn xưa đã biết rõ rồi.

Tại sao còn để tánh lôi thôi,

440. Không gấp rút tìm nơi bất diệt.

Danh lợi chẳng dài lâu chớ tiếc,

Sắc tài không chơn thiệt đừng mê.

Quyết tìm phương Cực Lạc trở về,

Giũ sạch cả việc mê trần tục.

Mưa nắng biết tìm nơi trốn đục,

Đường tử sanh phải cút khỏi đi.

Biết mà còn ngồi đó chịu lì,

Thật là quá mê si đến đỗi.

Thân dơ dáy biết lo tắm gội,

450. Lòng bợn nhơ thì phải bỏ đi.

Việc xấu xa còn tiếc làm gì,

Chúng sanh cũng cần tri hiểu đến.

Vật dù đã có nhiều cạnh khến,

Cố giũa bào cũng bén trơn ra.

Mặc dù người phạm tội thậm đa,

Biết hối cải thì là hết được.

Chẳng làm việc gian hùng bạo ngược,

Cũng vẫn nuôi sống được như thường.

Tại sao làm những việc bất lương,

460. Cho chúng ghét cho vương tội khổ?

Sống trong cảnh thân yêu ủng hộ,

Hơn sống trong tật đố thù hềm.

Bá tánh cần sống cách thuận êm,

Đâu sanh chuyện đảo điên rối rắm.

Danh lợi dữ hay lành hãy ngẫm,

Sắc tài nên hay chẳng khá suy.

Lựa con đường chơn chánh mà đi,

Đó là những hành vi thường nhựt.

Cách ăn ở phải theo chừng mực,

470. Việc nói làm liệu sức nhắc cân.

Tránh những điều ích kỷ tổn nhân,

Đó là việc đang cần tiến mạnh.

Sự hòa hảo vàng mười khó sánh,

Việc nghĩa-nhân bạc nén khôn bì.

Gặp phải hồi nước loạn dân nguy,

Các việc ấy cần thi nhau lập.

Thuyền bè hữu dụng khi lụt ngập,

Đạo nghĩa cần thiết lúc ly loàn.

Kẻ hữu quyền đừng có ngó ngang,

480. Nên lấy đó trấn an dân chúng.

Đời gặp phải những hồi kinh khủng,

Chớ thừa cơ lợi dụng nọ kia.

Hãy mở lòng cơm áo sớt chia,

Tâm hồn ấy chợ quê nên có.

Kẻ mắc nạn mình ngồi đấy ngó,

Mình lâm tai người có giúp đâu.

Khá để lòng xét rõ cạn sâu,

Lo tương trợ lẫn nhau lúc khổ.

Thấy dốt nát thì lo dạy dỗ,

490. Thấy nghèo nàn thì đỡ nâng cho.

Phúc lợi cho nhơn loại biết lo,

Vàng bạc khó đem so tình ấy.

Đã là người biết phân phải quấy,

Khá chọn đường nhân ái mà đi.

Lợi danh mà bất nghĩa ham chi,

Vì nó chỉ làm nguy với tội.

Được thỏa mãn chỉ là một đỗi,

Nhưng sau rồi chịu hối suốt đời.

Có phải là bị lỗ hơn lời,

500. Người há chẳng lựa nơi vinh diệu.

Thiếu tiền bạc còn nhiều cách liệu,

Thiếu nhơn tình khó níu vào đâu.

Bá tánh cần lấy nghĩa làm đầu,

Khi hữu sự khỏi âu đơn độc.

Dù không phải là cùng thân tộc,

Ở biết điều sẽ được người ưa.

Gặp những khi ương yếu nắng mưa,

Không gọi cũng có người đến giúp.

Đời có mắt xem mình từ chút,

510. Trong người khen còn đục người chê.

Miệng thế gian phê phán khắt khe,

Cách ăn ở nên dè dặt đến;

Ở lương thiện tự nhiên người mến,

Khỏi phải cần rù quến ép nài.

Việc làm lành đâu lựa có tài,

Mà bất cứ là ai cũng được.

Nghèo giàu vẫn làm nên việc phước,

Lượng khác nhưng giá được bằng nhau.

Nghèo một xu giàu đáng mười hào,

520. Vật tuy ít tâm nào phải ít.

Xưa có kẻ thí chăn cũ rích,

Được trở nên công đức vô biên.

Phật cho mời đến trước Phật tiền,

Vừa điểm đạo vừa khen vô tận.