Rằm tháng mười - Phần 2

RẰM THÁNG MƯỜI - Phần 2

Thanh sĩ Huệ Duyên

***

Mẹ đấy con! Như lời mẹ nói,

Cuộc đổi thay hạ cõi sắp gần;

Bị sàng qua sảy lại muôn lần,

Rốt cuộc lớp hiền nhân tồn tại.

Mẹ đấy con! Cũng vì lẽ ấy,

Mẹ mới khuyên con lại ra đời;

Đem những lời đạo đức tốt tươi,

Dạy dỗ những ai người chưa hiểu.

Mẹ đấy con! Nhắc đời sớm liệu,

510. Làm phước duơn đa thiểu cũng nên;

Đừng chờ khi tai họa đến bên,

Mới hối hả sao nên kịp được.

Mẹ đấy con! Ở trong kiếp trược,

Lại nhằm khi cùng rốt cuộc đời;

Việc giáo dân khó lắm con ơi,

Nhưng làm được biển trời so đức.

Mẹ đấy con! Con nên nỗ lực,

Tạo cho nhiều công đức kiếp này;

Mặc dù thân khổ mấy cũng thây,

520. Miễn giúp được gái trai tỉnh ngộ.

Mẹ đấy con! Lấy lòng đại độ,

Vì người đời vui bỏ riêng thân;

Ai khen chê gì cũng chẳng cần,

Cứ một mực lo phần cứu độ.

Mẹ đấy con! Nếu không lao khổ,

Mối đạo mầu đâu phổ thông xa;

Có từ bi hay chẳng cũng là,

Khi hữu sự người ta mới biết.

Mẹ đấy con! Đem lòng thanh khiết,

530. Lăn trong đời thì việc hòa quang,

Chớ ngồi yên trong một chiếc thoàn;

Đến rũ xác công ân chẳng có.

Mẹ đấy con! Lắng tai nghe rõ,

Mẹ vì con vì cả chúng sanh;

Chỉ cho điều đáng bỏ đáng hành,

Nên ghi nhớ chớ nên quên lòng.

Mẹ đấy con! Đời con biết chán,

Chẳng say mê chẳng máng vào tâm;

Ấy giúp con được khỏi lỗi lầm,

540. Mẹ cũng lấy làm mừng cho trẻ.

Mẹ đấy con! Chán đời một lẽ,

Bỏ đời đâu phải kẻ từ bi;

Đời còn nhiều nhơ nhớp vết tỳ,

Càng gìn giữ để thi thiết đạo.

Mẹ đấy con! Những lời Phật giáo,

Từ lâu xưa chí đáo ngày nay;

Vẫn là chơn lý tuyệt trần ai,

Không có thể bẻ bai gì được.

Mẹ đấy con! Khéo tùy theo cuộc,

550. Đem lời chơn của Phật nói ra;

Từ người gần cho đến kẻ xa,

Khiến cho họ biết ra đường đạo.

Mẹ đấy con! Theo lời Phật bảo,

Đời là trường khổ não âu sầu;

Giàu nghèo nào ai thoát khỏi đâu,

Không khổ xác cũng sầu khổ trí.

Mẹ đấy con! Khổ chồng muôn lũy,

Vốn là do tâm ý muốn ham;

Vì muốn nhiều thành phải nhiều làm,

560. Phụng sự cái thân phàm đòi bữa.

Mẹ đấy con! Thân như hoa lửa,

Càng cháy mau thì nó tàn mau;

Có sanh là có tử khỏi nào,

Định luật ấy ai đâu tránh được.

Mẹ đấy con! Nghiệp không triền-phược,

Không đầu sanh trong cuộc hồng trần;

Tất nhiên là khỏi lão tử thần,

Mọi sầu khổ cũng không hề có.

Mẹ đấy con! Muốn như thế đó,

570. Cần phải tu chớ có lôi thôi;

Lòng tham sân si ái dứt rồi,

Chẳng còn bị luân hồi sáu nẻo.

Mẹ đấy con! Nghiệp không lôi kéo,

Được tự do trực đáo Niết bàn;

Cùng các chư Bồ Tát đồng hàng,

Làm chủ các con đàng sanh tử.

Mẹ đấy con! Siêu trên phàm sự,

Tâm trí không ưu-lự não phiền;

Lúc nào lòng cũng được an nhiên,

580. Hết còn bị các duyên chi phối.

Mẹ đấy con! Tâm lìa hạ giới,

Như cá ra khỏi lưới về đồng;

Mặc ngao du biển rộng mênh mông,

Đâu còn bị lợi danh câu nhử.

Mẹ đấy con! Sự sanh sanh sự,

Tuy phải lo đối xử không mê;

Như khách xong rồi phải trở về,

Được vầy sẽ đồng quê với Phật.

Mẹ đấy con! Tâm vô nhứt vật,

590. Ấy là tâm chư Phật đấy con;

Nếu như ai theo đó làm tròn,

Người ấy chính nhục thân Phật đấy.

Mẹ đấy con! Con mau nghe lấy,

Lời mẹ vừa bảo đấy chớ quên;

Khi giảng đài con bước chân lên,

Tỏ lại khắp đôi bên được biết.

Mẹ đấy con! Làm lành một việc,

Có sức tiêu tội ác mười điều;

Gạo một ô làm nở ba niêu,

600. Phước lượng bổn-năng siêu cũng thế.

Mẹ đấy con! Khó khăn đừng kể,

Việc nào mà không thể làm nên;

Có người lên mình có thể lên,

Chớ rằng việc Phật Tiên khó với.

Mẹ đấy con! Như lời mẹ nói,

Khó không nao thì mọi việc thành;

Con nhớ đem khuyên kẻ tu hành,

Lấy lời ấy để làm cương mục.

Mẹ đấy con! Kẻ thừa nước đục,

610. Thả câu dầm hại bực hiền lương;

Rất có nhiều con khéo tùy phương,

Để mở rộng con đường Phật giáo.

Mẹ đấy con! Xả thân vì đạo,

Việc tử sanh khổ não xem thường;

Thuyết từ bi cứ mãi chủ trương,

Cứu vớt kẻ còn đương trầm nịch.

Mẹ đấy con! Khi sa mù mịt,

Khoảng trống như khoảng bít đều mờ;

Kẻ trên sông khó nhận được bờ,

620. Cõi khéo túc để cho họ biết.

Mẹ đấy con! Thuyền nan một chiếc,

Năng chở nhiều khách lướt qua sông;

Chèo mỗi ngày đừng có nệ công,

Bao nhiêu khách cũng lần đưa hết.

Mẹ đấy con! Ở trong mỏi mệt,

Có cái gì siêu việt thiêng liêng;

Trong âm thầm được đáp lại liền,

Kẻ tu niệm chớ phiền khổ hạnh.

Mẹ đấy con! Nếu không mưa lạnh,

630. Cây héo kia lá nhánh đâu tươi;

Gặp tai nàn lòng cũng cứ vui,

Cho rằng nợ vừa rồi đã thiếu.

Mẹ đấy con! ý nầy nếu hiểu,

Dù cho ai khuấy nhiễu cách nào;

Cũng không làm cho dạ núng nao,

Càng tinh tấn giồi trau đạo hạnh.

Mẹ đấy con! Kẻ đời tranh cạnh,

Người đạo đâu nhứt định ngồi không;

Ngó ngay về dân chúng đại đồng,

640. Lo cho họ từ hồn đến xác.

Mẹ đấy con! Chẳng riêng tiền bạc,

Mới làm nên phước đức đâu ư;

Đem công ra hoặc tiếng nhân từ,

Giúp người cũng là nơi phước đức.

Mẹ đấy con! Giúp người bằng sức,

Bằng tấm lòng bằng đức hy sinh;

Công đức hơn tiền bạc muôn nghìn,

Thế ai cũng làm nên phước được.

Mẹ đấy con! Giúp người cơm nước,

650. Ấy giúp cho người được no lòng;

Còn đem lời đạo đức phổ thông,

Ấy là giúp linh hồn giải thoát.

Mẹ đấy con! Giúp thân an lạc,

Nhưng tiếc gì thân xác không bền;

Giúp cho hồn cõi Phật được lên,

Linh hồn ấy trường miên khoái lạc.

Mẹ đấy con! Như lời mẹ giác,

Giúp cho người siêu thoát phần hồn;

Tất nhiên là công đức cao hơn,

660. Chắc như vậy không cần nghi ngại.

Mẹ đấy con! Nhưng mà hai cái,

Tùy sức mình liệu lấy giúp người;

Có của thì giúp của cho đời,

Không thì giúp bằng lời hữu ích.

Mẹ đấy con! Nếu theo Phật Thích;

Không những đem giúp ích của tiền;

Mà con lo dạy lẽ tu hiền,

Công đức ấy vô biên vô lượng.

Mẹ đấy con! Giúp mà không tưởng,

670. Giúp một đồng phước lượng mười đồng;

Đã ra công chẳng lấy làm công,

Công ấy lớn biển đông khó sánh.

Mẹ đấy con! Cả muôn công hạnh,

Nếu từ trong Phật tánh làm ra;

Thì cùng chư Phật vốn đồng hòa,

Chơn đạo đức chơn nhà bác ái.

Mẹ đấy con! Bất kỳ môn phái,

Nếu lấy chơn làm đại bổn căn;

Ấy chính là chánh đạo chơn tăng,

680. Chẳng còn phải e rằng lầm lạc.

Mẹ đấy con! Lấy chơn thù tạc,

Cùng người bên Cực lạc khác nào;

Không ai gian ai xấu lẫn nhau,

Lòng nghi kỵ người nào cũng khỏi.

Mẹ đấy con! Việc làm lời nói,

Chơn thật không nguỵ dối điều nào;

Nghiệp hoặc (1) đâu lôi cuốn trần lao,

Chỉ một kiếp được vào cõi Phật.

Mẹ đấy con! Nếu chơn công đức,

690. Lòng từ bi đâu phút nào rời;

Lo cho thân ra khỏi bể đời,

Và tha thiết cứu người đang khổ.

Mẹ đấy con! Chơn tu chơn độ,

Tu thân và tu cả chúng sanh;

Độ mình lành độ khắp người lành,

Thế mới thật tu hành theo Phật.

Mẹ đấy con! Kim thời nhơn vật,

Ít ai đem tình thật đối nhau;

Có thể rằng bất luận người nào,

700. Đều lợi dụng lẫn nhau để sống.

Mẹ đấy con! Mẹ càng bi thống,

Cảnh đồng sàng dị mộng của đời;

Cái chơn tình đâu có mấy nơi,

Vạn sự chỉ ư thoi bạc nén.

Mẹ đấy con! trong bao có hoẽn,

Mặc dù lời nói chẳng nhằm chi;

Cũng có nhiều kẻ dạ người qu.,

Lỗi mấy cũng đổi đi làm phải.

Mẹ đấy con! Sửa ngay sửa vạy,

710. Cũng đều là dựa cái đồng tiền;

Từ mỹ nhơn cho đến tước quyền,

Đều có thể bị tiền mua chuộc.

Mẹ đấy con! Bị tiền ràng buộc,

Có mấy ai đâu được tự do;

Có cũng lo, không cũng âu lo,

Tiền sai khiến người ta đủ lẽ.

Mẹ đấy con! Đồng tiền mạnh mẽ,

Xúi giết ngườI, xúi kẻ bất hòa;

Tiểu can qua hay đại can qua,

720. Phần lớn cũng là do tiền bạc.

Mẹ đấy con! Biết bao tội ác,

Ai nghe qua cũng bắt châu mày;

Ấy cũng do tiền bạc khiến sai,

Từ xưa đến chí nay vẫn thế.

Mẹ đấy con! Mẹ mong toàn thể,

Nên dùng tiền chớ để tiền sai;

Trọng nghĩa nhơn hơn trọng tiền tài,

Đừng vì nó mà gây tội lỗi.

Mẹ đấy con! Tiền là bạc bội,

730. Nó không trung thành với người nào;

Vào trước rồi nó lại ra sau,

Không ai có thể nào cầm chắc.

Mẹ đấy con! Còn ăn còn mặc,

Còn sống trong thù tạc xa gần;

Cố nhiên là tiền bạc phải cần.

Dù ai cũng thế không tránh khỏi.

Mẹ đấy con! Như lời mẹ nói,

Cần tiền đừng bị gói trong tiền;

Làm ra nhiều để tạo phước duyên,

740. Chớ dành để hưởng riêng no ấm.

Mẹ đấy con! Nhưng cần suy gẫm,

Trường hợp nào trong cảnh trạng nào;

Đối vấn đề tiền bạc tạo đào,

Cần phải tạo cách nào chánh lẽ.

Mẹ đấy con! Lợi mình hại kẻ,

Lợi bao nhiêu cũng chớ nên làm;

Đừng vì lòng ích kỷ tham lam,

Thấy lợi hốt quên thân phải quấy.

Mẹ đấy con! Mẹ phân khi n.y,

750. Mọi việc điều cần lấy đồng tiền;

Có tiền ai cũng nể cũng kiêng,

Vì thế nó có quyền sanh sát.

Mẹ đấy con! Thật ra tiền bạc,

Cũng như loài cỏ rác khác chi;

Nó vốn là vô giác vô tri,

Người tạo nó rồi ti tôn nó.

Mẹ đấy con! Chúng sanh lớn nhỏ,

Tự tạo ra món nọ món kia;

Rồi đem lòng bảo thủ say mê,

760. Đến nỗi tạo nhiều bề tội ác.

Mẹ đấy con! Vấn đề tiền bạc,

Cũng như là khắp các vật nào;

Có thì dùng không cũng chẳng sao,

Tội lỗi sẽ không bao giờ có.

Mẹ đấy con! Vật mình tạo đó,

Rồi để cho chúng nó khiến mình;

Gây tội kia lỗi nọ tày đình,

Sao lại gọi thông minh được chớ.

Mẹ đấy con! Mẹ xem rất rõ,

770. Khắp chúng sanh lớn nhỏ trong đời;

Bận lòng theo tạm vật không rời,

Vì thế mãi sanh nơi cõi khổ.

Mẹ đấy con! Ở bên Tịnh Độ,

Đất bằng vàng nhà cửa bằng châu;

Cảnh trang nghiêm xinh đẹp nhiệm mầu,

Cõi trần thế có đâu sánh kịp.

Mẹ đấy con! Phật Ngài khéo hiệp,

Màu xinh nầy đến sắc đẹp kia;

Kết lại thành một cõi Liên huê,

780. Tuyệt mỹ nói sao cho hết được.

Mẹ đấy con! Nhưng mà khắp nước,

Cả lúc nào cũng được hòa bình;

Không ai rằng vật nọ của mình,

Cũng chẳng có ai tranh ai cả.

Mẹ đấy con! Tuy nhiều báu lạ,

Mà không ai có dạ tranh giành;

Ấy là nhờ ai cũng trọn lành,

Thấy của chẳng lòng sanh tham nhũng.

Mẹ đấy con! Mong rằng khắp chúng,

790. Vật nào mà thiết dụng sắm ra;

Dù lầu đài phố xá muôn tòa,

Xem thường chẳng đắm sa bận bịu.

Mẹ đấy con! Gặp ai nghèo thiếu,

Liền ra tay vớt kéo ra giùm;

Tiền bạc không bị nó làm cùm,

Lại cũng chẳng đeo đùm nhà cửa.

Mẹ đấy con! Sắm cho nhiều của,

Riêng vợ con cha mẹ ấm lành;

Có thừa đem làm lợi nhơn sanh,

800. Được như thế tội tình đâu có.

Mẹ đấy con! Làm theo lời đó,

Giàu dường bao của có dường bao;

Không ai sầu ai oán mãi nào,

Đêm nằm khỏi rào sau ngăn trước.

Mẹ đấy con! Làm như vậy được,

Chẳng mất giàu lại phước có ra;

Lúc sống an hưởng sự vinh hoa,

Khi thác khỏi đọa sa địa ngục.

Mẹ đấy con! Tầm tiên lánh tục,

810. Chẳng gì hơn cõi trược đừng mê;

Một lòng nguyền tầm đạo Bồ đề,

Trối (2) mặc những danh kề lợi cận.

Mẹ đấy con! Lợi danh nhơ bẩn,

To bao nhiêu dù lớn bao nhiêu;

Thị như là bèo bọt rác rều,

Lòng chẳng chút bíu-dìu theo nó.

Mẹ đấy con! Lợi danh dù có,

Cũng vẫn nên xem nó như không;

Lợi danh đều hiến chúng đại đồng,

820. Riêng mình lòng vẫn không một vật.

Mẹ đấy con! Lấy lòng thành thật,

Giúp đời không một vật nào từ;

Người cùng mình như một thể ư,

Điều tốt chẳng bao giờ tiếc cả.

Mẹ đấy con! Mẹ chưa yên dạ,

Đường con đi còn quá xa xôi;

Biết bao nhiêu sóng gió dập dồi,

E con chẳng vững nơi tay lái.

Mẹ đấy con! Lấy lòng quảng ái,

830. Độ đời dù thân phải cách nào;

Cũng nên vui đừng có núng nao,

Thương người chẳng khác nào mình vậy.

Mẹ đấy con! Dù ai có khuấy,

Mối đạo mầu vẫn chói khắp nơi;

Bằng không thì như mất ánh trời,

Vạn vật chẳng còn nơi ấm áp.

Mẹ đấy con! Mưa sa nắng táp,

Càng lâu càng cứng cáp thêm nhiều;

Dễ đâu làm cho dạ ngả xiêu,

840. Tòng bá vẫn một màu xanh biếc.

Mẹ đấy con! Dù ai có giết,

Chỉ hại phần xác thịt thúi hôi;

Chớ linh hồn sẵn vị sẵn ngôi,

Lúc nào cũng an ngồi tự tại.

Mẹ đấy con! Có chi kinh hãi,

Xác tạm như là cái bao tay;

Lúc không cần thì lột ra ngay,

Đâu mang mãi đâu hay đau đớn.

Mẹ đấy con! Chết là cái vốn,

850. Sợ hay không cũng vẫn phải đi;

Nên xem thường chớ hoảng hốt gì,

Tinh thần vẫn uy nghi bình tĩnh.

Mẹ đấy con! Biết thân tạm vịn,

Chớ vì thân nảy tánh bất lương;

Hãy đem thân tạm ấy làm đường,

Đỡ chân kẻ còn đương thống khổ.

Mẹ đấy con! Gặp duyên thì độ,

Qua rồi thôi chẳng có để lòng;

Cứu đời không mong đợi nhắc công,

860. Thế mới khỏi bị tròng trói kiếp.

Mẹ đấy con! Ai nguy thì tiếp,

Ai khốn nàn ra giúp đỡ ngay;

Tốn công hay tốn của chẳng nài,

Được vậy chỉ một đời đắc đạo.

Mẹ đấy con! Chia cơm xẻ áo,

Có mấy ai được thảo lòng đâu;

Vì thế nên cứ mãi âu sầu,

Kẻ thừa thãi người đâu cũng thiếu.

Mẹ đấy con! Kẻ giàu muôn triệu,

870. Người thấy không một điếu trong nhà;

Chẳng động lòng giúp đỡ năm ba,

Còn lợi dụng mới là đáng trách.

Mẹ đấy con! Giàu sang kiêu cách,

Hung hiếp người đói rách nghèo nàn;

Ấy phần đông trong cõi thế gian,

Mẹ chẳng ngớt buồn than cảnh ấy.

Mẹ đấy con! giàu không biết phải,

Bị kẻ hờn người lại trách phiền;

Chừng gặp khi cảnh ngộ bất yên,

880. Thân ấy khổ bút nghiên nào tả.

Mẹ đấy con! lúc sang sang quá,

Đến khi hèn hèn hạ vô cùng;

Sự nhục vinh trong một khắc chung,

Vương tướng đó rồi trùng dế đó.

Mẹ đấy con! được thân giàu có,

Gặp ai người đói khó hàn vi;

Nên xót thương chớ dạ khinh khi,

Hãy giúp họ những gì đáng giúp.

Mẹ đấy con! nếu mình tốt phúc,

890. Có thời hơn kẻ khác phần nào;

Nên khiêm nhường chớ có xấc cao,

Hãy nhân đó để trau việc nghĩa.

Mẹ đấy con! giống lành khá tỉa,

Có thần nhơn chặt chịa quanh thân;

Dù gặp khi lỡ bước sa chân,

Không đến đỗi ra thân hèn hạ.

Mẹ đấy con! Có vay có trả,

Từ xưa nay nhơn quả không lầm;

Kẻ đang đi trong giữa rừng lâm

900. Nói sao tiếng dội làm theo vậy.

Mẹ đấy con! phải thì gặp phải,

Còn quấy thì có quấy trả cho;

Đường dữ lành há chẳng toan lo,

Chọn lựa cái thơm tho để lấy.

Mẹ đấy con! khi người biết quấy,

Nhưng không lòng hối cải tránh xa;

Chẳng khác nào sông có mập xà,

Biết mà vẫn lội qua bất kể.

Mẹ đấy con! kẻ mê như thế,

910. Mạng căn kia dường thể tơ treo;

Sang trở hèn giàu sẽ trở nghèo,

Nay không gặp mai chiều cũng gặp.

Mẹ đấy con! có khi ác tập,

Mà đương thân không gặp hung tai;

Ấy năm rồi lúc vựa còn đầy,

Nay tuy đã nhiều xài chưa hết.

Mẹ đấy con! nhưng sau khi chết,

Bước sang đời kế tiếp than ôi;

Sự khổ lao suốt cả đời thôi,

920. Vốn một phải trả lời năm bảy.

Mẹ đấy con! thế nên việc quấy,

Cả chúng sanh đều phải răn chừa;

Dù cho lòng có lắm thích ưa,

Cũng rán nhẫn chớ rờ mó tới.

Mẹ đấy con! bị oan nghiệp trói,

Đọa sanh trong ba cõi sáu đường;

Thân đã là suốt chịu đau thương,

Tâm linh cũng bị luôn mờ ám.

Mẹ đấy con! thân sa vào khám,

930. Khổ dường bao hắc ám dường bao;

Cõi trần ai cũng thế khác nào,

Muôn nỗi khổ ví bao không hở.

Mẹ đấy con! cũng vì lẽ đó,

Mẹ hằng mong lớn nhỏ gái trai;

Nợ hồng trần rán trả đừng vay,

Cho được khỏi đầu thai cõi trược.

Mẹ đấy con! vừa là tu phước,

Và vừa lo khêu đuốc huệ tâm;

Sẽ vượt qua khỏi bể luân trầm,

940. Chắc như vậy không lầm đâu trẻ.

Mẹ đấy con! như lời của mẹ,

Nếu trong đời có kẻ tin theo;

Và thật hành một cách khắn keo,

Chắc chắn sẽ được siêu Cực lạc.

Mẹ đấy con! đời trong gang tấc,

Danh dường bao lợi lộc dường bao;

Bị nhồi qua một lượng ba đào,

Muôn việc chỉ chiêm bao một giấc.

Mẹ đấy con! khắp người quả đất,

950. Cũng khá suy rồi dứt nghiệp trần;

Sớm chiều lo lập chí tu thân,

Lánh cõi tạm tìm chân thế giới.

Mẹ đấy con! rồi đây sẽ tới,

Bảy ngày đêm bặt lối trời trăng;

Biết bao nhiêu yêu quái tinh chằn,

Chúng hiện đến bắt ăn kẻ ác.

Mẹ đấy con! cha con xa lạc,

Tiếng khóc than bi đát thảm sầu;

Khắp người đều như thế khác đâu,

960. Không ai giúp ai nào được cả.

Mẹ đấy con! bụng đà đói rã,

Cơm cũng không mà cá cũng không;

Rau cỏ cõi khoai củ ráo nông,

Chồng nhìn vợ khóc ròng mới thảm.

Mẹ đấy con! bảy ngày hắc ám,

Khắp trời đâu cũng sấm nổ vang;

Biết bao người vù sự kinh hoàng,

Phát cuồng chạy khắp làng cùng ngõ.

Mẹ đấy con! người đời đâu rõ,

970. Cảnh tang thương chỉ có phút giây;

Đồng khô khan nước phủ dẫy đầy,

Sông biển đó rồi cây rừng đó.

Mẹ đấy con! nay tuy giàu có,

Biết đâu mai mốt nọ nghèo nàn;

Sự đổi thay trong một khắc gian,

Chớ bỏn xẻn hãy toan làm phước.

Mẹ đấy con! mẹ hằng ao ước,

Khắp chúng sanh sớm được quày đầu;

Dù ngày kia có cảnh thảm sầu,

980. Nhờ Thần Phật phép mầu cứu hộ.

Mẹ đấy con! đời chưa hết khổ,

Kể từ đây vô số tai ương,

Đáng lo âu cảnh máu nhuộm đường;

Tai đầy tiếng thê lương kêu khóc.

Mẹ đấy con! cảnh đời tang tóc,

Từ thị thành đến hốc hang cùng;

Đâu cũng đều mang gánh họa chung,

Khổ với thảm vô cùng ớ trẻ.

Mẹ đấy con! nói sao cạn lẽ,

990. Nạn nầy qua rồi kế nạn kia;

Ngục trần gian khoá bị mất chìa,

Thương sanh chúng nhiều bề khổ não.

Mẹ đấy con! ngồi trên sen báu,

Nhìn chúng sanh không ráo hột châu;

Từ trẻ thơ cho đến bạc đầu,

Cũng chung chịu một bầu lao lý.

Mẹ đấy con! đày trong tục lụy,

Khổ suốt đời đâu nghỉ phút nào;

Người sang hèn hoặc kẻ nghèo giàu,

1000. Đều chịu khổ như nhau tất cả.

Mẹ đấy con! khổ thân hoạn họa,

Khổ về bề giặc giã thù hiềm;

Lòng sợ lo không phút nào êm,

Nghèo cũng thế có tiền cũng thế.

Mẹ đấy con! luống mưu trăm kế,

Chẳng làm sao thân thể không già;

Hoặc bịnh nầy tật nọ sinh ra,

Bao nhiêu đó cũng là thấy khổ.

Mẹ đấy con! của tiền muôn hộ,

1010. Thân cũng huờn lại thổ khỏi đâu;

Mưu làm chi những kế độc sâu,

Cho kẻ khác chịu sầu chịu khổ.

Mẹ đấy con! nay gần đến chỗ,

Đức Ngọc Hoàng bôi sổ loài người;

Nếu không làm hiền đức tốt tươi,

Hồn xác chẳng còn nơi cứu rỗi;

Mẹ đấy con! đời như ổ mối,

Chừng gặp khi nước dội khỏi bờ.

Thì chỉ trong giây lát phút giờ,

1020. Cả thành quách đều xô theo nước.

Mẹ đấy con! rán mà tích phước,

Chớ làm điều bạo ngược lung lăng;

Sẽ thoát qua cuộc đại biến nàn,

Được xem thấy hội hàng Tiên Phật.

Mẹ đấy con! mẹ thương vạn vật,

Đang sanh trong thế mạt đời cùng;

Vui một hai, khổ thảm muôn trùng,

Nhưng ít kẻ để lòng nghĩ tới.

Mẹ đấy con bản đồ thế giới,

1030. Đang nằm trên lũ mối tham tàn;

Con hãy xem chỉ một khắc gian,

Bản đồ ấy rã tan từ mảnh.

Mẹ đấy con! xót thương bá tánh,

Bị lửa nhà bên cạnh cháy lan;

Cả gia đình sự nghiệp tiêu tan,

Một kẻ trút muôn ngàn người khổ.

Mẹ đấy con! xác cây pháo nổ,

Nó tan ra mảnh nhỏ thế nào;

Quả đất nầy đến lúc tiêu hao,

1040. Cũng như thế khác nào ớ trẻ.

Mẹ đấy con! con ghi lời mẹ,

Vẹt góc gai tìm kẻ hữu tâm;

Chỉ dạy lời đạo lý thâm trầm,

Kẻo việc đến không làm sao kịp.

Mẹ đấy con! chơn tu một kiếp,

Siêu Phật-đài thoát nghiệp luân hồi;

Thường lúc nào cũng được an vui,

Không nạn khổ không nơi phiền não.

Mẹ đấy con! tu là quí báu,

1050. Nợ trần gian càng tạo càng sâu;

Sự lợi danh như miếng mồi câu,

Say mê nó ngắn thâu số kiếp.

Mẹ đấy con! khổ lao trùng điệp,

Nên giúp đời chớ bịp lừa đời;

Thay vì tiền phung phí ăn chơi,

Làm phước thiện cho người nhờ nhõi.

Mẹ đấy con! thấy ai nghèo đói,

Lòng cũng nên biết nhói biết đau;

Lượng sức mình giúp họ với nào,

1060. Chớ tiếc của làm màu xa lạ.

Mẹ đấy con! gặp người rách rã,

Mà không đem lòng dạ xót thương;

Đến khi mình vướng lấy tai ương,

Sẽ bị kẻ mở đường nói lảng.

Mẹ đấy con! còn nhiều khổ nạn,

Việc tới lành dữ toán (3) sao ra;

Đối với ai cũng lấy hiền hòa,

Hợp đạo lý cũng là ph.ng hậu.

Mẹ đấy con! hẳn con đã thấu,

1070. Lúc thuận thì cậu cậu ông ông;

Thoảng một khi có việc trái lòng,

Kêu tên tộc chửi không ngại miệng.

Mẹ đấy con! bình thời lặng tiếng,

Hữu sự thì kiếm chuyện khó khăn;

Người đời nay lòng biết mấy ngăn,

Phải dè dặt cách ăn thói ở.

Mẹ đấy con! hùm beo không sợ.

Sợ thế gian kẻ ở hai lòng;

Khi vì tiền vì muốn lập công,

1080. Tình thân mấy họ không hề tưởng.

Mẹ đấy con! lo thân sung sướng,

Nỡ làm cho người vướng nạn tai;

Sự có thường trong cuộc đời nay,

Mẹ càng ngắm càng cay đôi mắt.