Tập 5 - 19 Ðáng mặt cao tăng

Minh Thứ Trai làm huyện lệnh tại huyện Hiến, ông có tiếng là một quan thanh liêm, minh chánh. Nay ông đổi về tại phủ Thái Bình.

Một hôm có người nghi án, Thứ Trai thay đổi y phục, giả thường dân đi nghe ngóng, dò xét. Ông đi mỏi mệt ghé và chùa nghỉ. Tăng trưởng trong chùa trên tám mươi tuổi, người thấy ông vào chắp tay chào, rồi gọi tiểu dâng trà.

Tiểu nói:

- Quan Thái Thú chưa tới, để con mời mấy vị khách vào phòng khách sẽ ra bưng trà.

Tăng trưởng nói:

- Thái Thú đã tới rồi!

Thái Thú nghe hoảng hồn nói:

- Tại sao sư ông biết tôi?

Sư nói:

- Ngài làm Thái Thú một quận, Ngài không biết người ta, chớ nhân dân trong quận ai lại chẳng biết Ngài. Nhất cử nhất động trong phủ của Ngài ai ai cũng biết.

Thái Thú nói:

- Thế thì sư ông biết tôi đi việc gì đây chăng?

Sư nói:

- Thì vụ án chưa giải quyết đấy. Ðôi bên đều cho người đi bố cáo đầy đường    cùng nẻo. Hễ gặp phe này thì phe này phải, gặp phe kia thì phe kia phải. Người đời ai cho khỏi chuyện ân oán.

Như thế Ngài biết tin ai, mà còn làm hại cho Ngài nữa là khác. Ngài nên “thính tụng” là tốt hơn.

Tiểu nhân ai cũng lo lợi riêng cho bản thân và gia đình của chúng.

Tôi là người phương ngoại, lẽ ra không dự việc thế gian, huống hồ việc quan. Nhưng Phật pháp từ bi, xả thân tế chúng, dù lợi Phật cũng phải liều chết để mà nói. Phương chi là lợi nhân, nỡ nào tôi lại làm thinh.

Án ấy Tù hay Ðày tùy Ngài định liệu “Thủy hữa lợi tắc y dĩ tự phí. Thủy hữu hoạn tắc lân quốc vị hóa” (Nước có lợi cho ta, ta nên ngăn lại để dùng, nước có hại cho ta thì cho nó chảy ra hàng xóm làm khe mương). Ăn thua nơi sự tính toán của Ngài.

Thái Thú nghe Sư nói, ngồi trầm ngâm một hồi rồi về, không đi phỏng sát nữa. Ngày mai Thái Thú cho người mang gạo và dầu, hương đến cúng chùa. Thì hỡi ôi! Sư ông đã viên tịch sau khi Thái Thú trở về Phủ đường.

Trước khi sư viên tịch có nói với đồ đệ một câu: “Tâm sự của ta đã xong rồi...”