*****
Biết tự trị tất là tự độ,
Làm lành còn dữ bỏ không làm;
Dù cho lòng rất muốn ham,
Nếu là việc quấy cũng cam nhịn chừa.
Muốn thì cứ làm bừa không xét,
Trong mười điều hỏng bét chín điều;
Muốn điều lành chẳng bấy nhiêu,
592. Muốn điều hung dữ lại nhiều gấp mươi.
Cho nên mỗi một lời muốn nói,
Hoặc trước khi muốn khởi việc làm;
Phải cần hỏi lại lương tâm,
Xét coi việc có lỗi lầm hay không.
Gặp việc khó thấy lòng bối rối,
Riêng mình không hiểu nổi giả chơn;
Nên tìm hỏi bực hiền nhơn,
600. Chớ nên nhắm mắt đưa chơn đi càn.
Lỗi với người khó toan chuộc tội,
Lỗi với mình sửa cải dễ đâu;
Lỗi thân thân chịu dãi dầu,
Lỗi lòng lòng chịu âu sầu mê man.
Thân lao khổ bất an lòng dạ,
Lòng âu sầu thân thể mòn hao;
Không âu sầu chẳng khổ lao,
608. Lòng đừng để một phút nào rời thân.
Phải tu luyện tinh thần sáng suốt,
Cần dưỡng nuôi hạnh đức đủ đầy;
Cây cong uốn mãi cũng ngay,
Người hư mấy cố sửa hoài cũng nên.
Học hỏi vốn là nền trí thức,
Sách kinh là cái nút tâm linh;
Cần học hỏi, đọc sách kinh,
616. Giúp cho sức hiểu của mình rộng ra.
Lành kém trí như nhà thiếu cửa,
Hiền mà ngu như ngựa cái mù;
Hiền minh chớ để hiền ngu,
Lành thì lành trí chớ tu suông lành.
Tu có hành giá danh châu báu,
Tu không hành tiếng nhạo đá chai;
Tu hành cần được cả hai,
624. Trong hai thiếu một chẳng xài vào đâu.
Chớ học nói ít câu Hán tự,
Tự cho mình hay chữ là lầm;
Chữ đâu nghĩa đó cho thâm,
Chữ không hiểu nghĩa như câm khác nào.
Đức không tài như dầu thiếu lửa,
Tài thiếu đức như ngựa không cương;
Đức tài có đủ hai phương,
632. Lửa dầu gồm đủ, ngựa cương sẵn sàng.
Đạo có hạnh mới rằng học đạo,
Tu không hiền ai bảo là tu;
Cửa thiền nay quá mờ lu,
Do người giả đạo dối tu phần nhiều.
Đạo không hạnh là tiêu diệt đạo,
Tu làm hung là đảo ngược tu;
Mù còn có thể hết mù,
640. Tội lường gạt Phật dễ dầu gì tiêu.
Tội vô ý còn nhiều chỗ thứ,
Tội cố tình luật xử không tha;
Nếu tu không được thì ra,
Chớ mưu lấy đạo làm nhà buôn dân.
Tạo ngu dại hưởng phần ngu dại,
Làm ác gian lãnh cái ác gian;
Chạy Trời sao khỏi nắng chan,
648. Hại người mù tất phải mang kiếp mù.
Thù người bị người thù khó trốn,
Tổn hại người người tổn hại mình;
Nhân nào quả nấy công minh,
Người trong hạ giới chớ khinh lưới Trời.
Con ơi! Phật lập lời nói trước,
Đời hạ ngươn vô phước thì nhiều;
Nghiệp mê không những khó tiêu,
656. Họa sầu trái lại dễ chiêu vào mình.
Việc trả báo rất nhanh khó tưởng,
Sớm gây thì chiều hưởng không lâu;
Thần minh tuy chẳng thấy đâu,
Nhưng mà mọi việc đều tâu Ngọc Hoàng.
Tội đền tội bạc vàng khó chuộc,
Phước thì là gặp phước khỏi lo;
Công bằng Ngọc Đế cân cho,
664. Mảy lông không lọt chớ lo sai lầm.
Vừa mới nghĩ trong tâm chưa lộ,
Nhưng Thần minh đã rõ dữ lành;
Sức Thần hiểu biết rất nhanh,
Phàm gian chớ có vọng sanh điều tà.
Điều tà mặc dù là chỉ nghĩ,
Song cũng làm tâm trí lu mờ;
Khởi ra ý xấu ban sơ,
672. Diệt liền chớ để dây dưa lâu ngày.
Ý nghĩ xấu kéo dài bao độ,
Hành động tà càng lộ bấy nhiêu;
Hiểu rồi cương quyết trừ tiêu,
Chớ nên tha thứ nuông chiều vọng tâm.
Vọng tâm nếu chẳng làm yên lặng,
Ví dù ngồi bên cạnh Phật Đà;
Cũng không hề được thấy ra,
680. Bị tâm vọng nó làm lòa mắt đi.
Tâm vọng rất làm nguy hạnh đức,
Người tu hành chưa dứt vọng tâm;
Như ôm rắn độc mà nằm,
Thân kia không biết họa lâm lúc nào.
Tâm vọng dứt mới vào cõi Phật,
Vọng tâm còn khó nhập Niết Bàn;
Vọng tâm là gốc mê man,
688. Chúng sanh vì nó sáu đàng chuyển luân.
Lúc niệm Phật tâm thần xao xuyến,
Khi tham thiền lười biếng mỏi mê;
Thấy trong đầu óc nặng nề,
Ấy là ma nghiệp vỗ về đầu tiên.
Nếu ý niệm để nghiêng theo nó,
Thì đạo tâm từ đó lần phai;
Đến khi tới trước Phật đài,
696. Mà tâm vẫn loạn là ngày nguy cơ.
Phật không thể chỉ thờ lấy vị,
Thờ Phật là biểu thị lòng tin;
Lòng tin càng được chặt gìn,
Càng cao đức hạnh càng bình định tâm.
Không thờ Phật mà thầm tin tưởng,
Hơn thờ mà bỏ luống không tin;
Có tin mới biết sửa mình,
704. Không tin đâu bỏ hành trình xấu xa.
Tin là mẹ đẻ ra ngôi Phật,
Tin là thuyền cứu vớt chúng sanh;
Có tin thì mới có thành,
Thiếu lòng tin tưởng tu hành sao nên.
Tin tưởng mạnh tất bền ý chí,
Ý chí bền thì vị quả nên;
Không tin thì chí không bền,
712. Không bền chí sẽ không nên đạo mầu.
Việc càng khó càng sâu tin tưởng,
Tin tưởng sâu thì chướng ngại tiêu;
Tin là thứ phép cao siêu,
Sẽ làm như ý sẽ tiêu ma tà.
Tin tưởng Phật thì là gặp Phật,
Tin tưởng ma thì gặp quỉ ma;
Chữ tin đối với người ta,
720. Rất nên quan trọng lựa mà tin theo.
Tin tưởng vốn là điều cần thiết,
Nhưng phải nên suy xét kỹ càng;
Chánh đường khi thấy rõ ràng,
Chừng ni sẽ đặt lòng vàng tin theo.
Tin dễ dãi thường gieo ân hận,
Tin bướng càn lầm lẫn phần nhiều;
Không tin thì đạo không siêu,
728. Dễ tin quá cũng chẳng tiêu nghiệp trần.
Dễ tin tất tâm thần dễ động,
Dễ động tâm dễ móng sự trần;
Sự trần dắt được tâm thần,
Khác nào như bị thọt chân vào còng.
Sức tự chủ đã không còn nữa,
Quyền hành do sáu đứa giặc trần;
Tha hồ thỏa mãn nhục thân,
736. Tâm hồn cứ thế mê dần đi thôi!
Mạng sống chỉ là mồi thị dục,
Tâm hồn thì lệ thuộc xác thân;
Loay quay ở giữa ngục trần,
Lúc nào cũng sợ tử thần đến kêu.
Giàu cũng sợ mà nghèo cũng sợ,
Chủ cũng lo mà tớ cũng lo;
Những người chức trọng giàu to,
744. Vấn đề chết chóc sợ lo hơn nghèo.
Nhiều ham muốn thì đeo nhiều khổ,
Vọng tưởng luôn đâu có yên lòng;
Kẻ thì tốn của người công,
Kẻ dùng tài sức người dùng tâm tư.
Lo đến chết không như ý được,
Hết muốn nầy đến lượt muốn kia;
Mồ hôi nước mắt đầm đìa,
752. Mà lòng ham muốn nọ kia chưa vừa.
Kẻ được sớm thì trưa lại chết,
Người chiều nên bỗng mất sớm đi;
Lúc còn trẻ lại ngu si,
Chừng thông minh được là khi đã già.
Nhơn lọai chẳng ai mà thuận cảnh,
Chúng sanh không ai rảnh trong lòng;
Thế mà chẳng việc nào xong,
760. Chết rồi mà vẫn còn lòng nuối theo.
Bởi tiếc nuối giàu nghèo thương ghét,
Bởi tạo ra các nghiệp tiền trần;
Nên sau khi đã bỏ thân,
Đi theo nghiệp ấy chuyển luân lại liền.
Nghiệp lôi cuốn như ghiền bịnh rượu,
Khi thèm không ai rủ cũng đi;
Hôm qua say ngủ li bì,
768. Bữa nay say nữa dễ gì bỏ say.
Nghiệp thế phải đầu thai cõi thế,
Mến trần thì sanh đẻ nơi trần;
Quả sanh vì bởi có nhân,
Nếu nhân không có quả sanh bao giờ.
Trước cũng bởi vì nhơ bợn thế,
Nay mới rơi trong bể hồng trần;
Hiện thời nếu chẳng tu thân,
776. Sau nầy khó tránh khỏi phần đầu thai.
Tùy theo nghiệp mỏng dầy đã tạo,
Mà trí ngu bần phú khác nhau;
Nhưng dù khôn dại nghèo giàu,
Vẫn già vẫn chết vẫn đau khổ đời.
Những cái khổ hồi thời quá khứ,
Người đã quên thành thử không ghê;
Thật ra là một tràng mê,
784. Từ hồi vô thỉ kéo lê đến giờ.
Biết bao kiếp lên bờ xuống nước,
Khi thăng Tiên khi rớt lại phàm;
Lúc người lúc thú lam nham,
Kể sao hết cuộc thăng trầm tiền thân.
Khi thì phú khi bần tột hạng,
Lúc ấm no lúc chẳng áo cơm;
Khi ngói gạch khi lá rơm,
792. Lúc thì quan tướng lúc làm tù nhơn.
Kiếp thì bị treo thân lủng lẳng,
Kiếp thì ngồi chỏng cẳng ra oai;
Kiếp thì chết chẳng chôn thây,
Kiếp thì tống táng chật ngoài chật trong.
Khi thì xác trôi sông chập chã,
Khi thì thây tan rã giữa đồng;
Kể sao hết chuyện não nồng,
800. Của tiền kiếp khách trần hồng đã mang.
Kiếp làm gái chịu đàng đẻ chửa,
Kiếp làm trai con vợ đùm đề;
Khi thì trọn kiếp phu thê,
Khi thì bướm chán ong chê giữa chừng.
Có khi bị cùi phung xụi bại,
Có khi thì điên dại mù câm;
Sống không nhà cửa ăn nằm,
808. Lang thang đàng phố xin ăn qua ngày.
Có kiếp bị bọn trai lừa gạt,
Có kiếp thì bị thác vì tình;
Kiếp thì làm đĩ bán mình,
Kiếp thì cô quạnh trong tình cấm cung.
Khi thì được anh hùng vang vội,
Khi thì mang lấy tội phản thần;
Lúc thì quý tợ vàng cân,
816. Khi thì rẻ nát còn hơn con giòi.
Kiếp thì được người coi Vua chúa,
Kiếp thì ra thân đứa ăn mày;
Mới cười kế khóc chua cay,
Cứ như thế đó đổi thay không ngừng.
Như lời đã vừa phân đoạn trước,
Giàu nghèo do tội phước mỏng dầy;
Không cần phải hỏi nơi ai,
824. Tự mình suy cũng hiểu ngay thế nào.
Kiếp trước mở hồ bao bố thí,
Nên kiếp nầy địa vị giàu sang;
Kiếp nầy bỏn sẻn tham gian,
Kiếp sao đói khó nghèo nàn tả tơi.
Nghiệp dâm đãng sanh nơi đĩ điếm,
Nghiệp rượu chè sanh chốn tửu lâu;
Nói sơ kể chẳng hết đâu,
832. Nghiệp đâu sanh đó khó hầu đi sai.
Mới kiếp trước ghét cay ghét đắng,
Kế kiếp sau làm bạn làm chồng;
Luân hồi lộn bậy cõi hồng,
Khi cha khi mẹ khi chồng khi con.
Mới đời trước đánh đòn đứa ở,
Kế đời sau làm tớ bị đòn;
Chết rồi nhưng nghiệp vẫn còn,
840. Mạnh thì nở trước yếu tồn lại sau.
Cuộc luân chuyển chừng nào mới hết,
Nếu chúng sanh còn kết dây oan;
Ở trong ba cõi sáu đàng,
Như là giữa bãi chiến tràng khác chi.
Người biết giúp người thì ít có,
Người hại người thì số vô biên;
Tranh hơn ở kiếp hiện tiền,
848. Quên rằng tội ác còn truyền hậu lai.
Danh không chánh chỉ gây hậu hoạn,
Lợi bất nhân hưởng chẳng lâu dài;
Vui nay để chịu khổ mai,
Mà không nghĩ đến đời nay nhiều người.
Nay đắc thế chê cười hèn yếu,
Mai thất thời phải chịu cười chê;
Đời thường nay tướng mai hề,
856. Chớ nên hiếp đáp nhún trề một ai.
Lúc mạnh khá nhớ ngày yếu dở,
Khi giàu đừng quên thuở bần cùng.
Ở ăn giữ mực trung dung,
Sống không kẻ oán chết không người hờn.
Kẻ đã hiểu đâu chơn đâu ngụy,
Khá khuyên người chỗ mị chỗ không;
Chưa làm chỉ tính trong lòng,
864. Cũng là ảnh hưởng chớ hòng tính gian.
Thường nghĩ tốt có Thần phúc hộ,
Hay tưởng xằng bị họa Thần theo;
Họa Thần theo tất nạn eo,
Được thần phúc hộ thì tiêu tai nàn.
Lòng dạ ác có màn tối phủ,
Tâm tánh lành có lưới sáng bao;
Mắt thần khi ngó nhìn vào,
872. Tức thời biết rõ người nào hiền hung.
Màn tối phủ ma nung quỉ giục,
Lưới sáng bao Thần chúc Phật ban;
Quỉ ma nung giục thì tàn,
Phật Thần ban chúc thì an lạc đời.
Lòng lành dữ lộ nơi nhơn tướng,
Khách nữ nam đừng tưởng nằm yên;
Trong tâm vừa muốn mưa phiền,
880. Thì là ngoài mặt cũng liền kéo mây.
Phàm thấy sắc tướng ngoài còn biết,
Thánh xem còn thấu triệt đáy lòng;
Tâm không mà chẳng phải không,
Mười phương chư Phật đều trông thấy rành.
Tâm đổi dạng khi lành khi dữ,
Tâm biến thành lúc thú lúc người;
Ấy là tâm vọng của đời,
888. Nó thường theo cảnh mà dời đổi luôn.
Tâm vọng ấy nếu còn vọng mãi,
Thì chúng sanh còn phải chuyển luân;
Vọng tâm nếu được lặng ngưng,
Phàm nhân trở lại Thánh nhân tức thời.
Gốc tâm vọng do nơi cảm nhiễm,
Thói quen ưa đã chiếm trong lòng;
Lúc nào cũng muốn cũng mong,
896. Trong tâm đâu có vắng không lúc nào.
Thường vì quá ước ao thèm khát,
Nhiều khi gây thành giấc chiêm bao;
Lỗi lầm lúc thức phạm vào,
Đến khi ngủ cũng chiêm bao lỗi lầm.
Khi người để vọng tâm chi phối,
Thì tinh thần mệt mỏi tối đen;
Chỉ làm theo cái thói quen,
904. Xấu xa cũng mặc đê hèn cũng thây.
Thói quen khiến thường hay vọng tưởng,
Chưa vừa lòng vẫn muốn chưa thôi;
Thêm đời nhiều thứ cuốn lôi,
Càng làm ý muốn con người nhiều thêm.
Việc phước đức không thèm muốn đến,
Sự tà gian cứ mến theo luôn;
Xấu xa chẳng biết hổ buồn,
912. Biết bao kẻ bị điên cuồng lợi danh.
Thấy sắc đẹp động tình muốn lấy,
Nghe lợi to mong chạy đến giành;
Của ai thấy cũng mong manh,
Đến như của mẹ cha mình còn tham.
Cậy quyền thế lấy ngang lắm kẻ,
Dùng trí khôn chia xẻ nhiều người;
Muốn cho lấy được không thôi,
920. Dù ai oán ghét chê cười cũng trơ.
Biết rằng quấy không chừa chẳng bỏ,
Hiểu là sai cứ mó vẫn đeo;
Cố tình tội lỗi rắc gieo,
Lòng tham muốn lấy hiểm nghèo vô biên.
Lời lành có người khuyên không nhớ,
Việc dữ không ai trỏ chẳng quên;
Thói quen từ trước nổi lên,
928. Thường nghiêng theo dữ ít nghiêng theo lành.
Sự cảm nhiễm kết thành nhiều kiếp,
Cho nên khi gặp dịp nở liền;
Nghề nào kiếp trước đã chuyên,
Kiếp nầy nghề ấy người liền hiểu ngay.
Luân hồi có khi dài khi ngắn,
Có khi vừa chết đặng ít ngày;
Thì liền bị dắt đầu thai,
936. Làm người trở lại nhớ ngay kiếp người.
Nếu bị nghiệp sanh nơi cầm thú,
Sống theo loài rừng rú ngu đần;
Sau dù trở lại nhân thân,
Dễ quen tánh thú nhiều hơn tánh người.
Những tập quán hồi thời quá khứ,
Nếu như không cơ hội chạm va;
Thì là khó nổi nhớ ra,
944. Thói quen nằm mãi trong nhà nghiệp duyên.
Nếu ma quỉ sanh lên nhân loại,
Dễ cảm theo cái thói quỉ ma;
Chánh đường nếu chẳng xông ra,
Thì là dễ bị đường tà cuốn lôi.
Đã sanh được làm người rất quý,
Thường được nghe dạy chỉ tu hiền;
Gần đường về Phật về Tiên,
952. Không tu sau khó trở lên làm người.
Để sanh lạc vào nơi cầm thú,
Không được nghe khuyên nhủ lời lành;
Thì không được biết tu hành,
Tất còn chịu kiếp tử sanh lâu dài.
Nạn ấy lớn hơn tai nạn khác,
Cũng là điều hình phạt tối cao;
Để cho cửa thú lọt vào,
960. Giấc mê dài biết ngày nào tỉnh ra.
Giới ma quỉ cũng là đại nạn,
Kiếp sống như là ráng là mây;
Tiêu tan chẳng có hẹn ngày,
Thường cam đói khát giận gây trong lòng.
Tánh oán ghét đã xông cực độ,
Nên thường gây đau khổ cho người;
Không kiêng Phật chẳng kể Trời,
968. Khiến cho nghiệp ác càng bồi thêm cao.
Xưa kia có một trào Vua nọ,
Có một ông quan võ bất lương;
Mỗi lần đi đến thôn hương,
Bắt dân làng phải nộp lương nộp tiền.
Bò heo có phải khiêng đến nạp,
Có gái xinh phải dắt tới hầu;
Bắt dân làm việc ngựa trâu,
976. Lớp thì bị giết bị tù thảm thương.
Gặp già cả không nhường không kể,
Thấy tăng-sư chẳng lễ chẳng chào;
Rất là ngạo mạn tự cao,
Không tin quả báo chẳng nao tuần hườn.
Một hôm nọ sau cơn yến tiệc,
Bỗng nhiên ông thổ huyết chết đi;
Sanh làm ngạ quỷ tức thì,
984. Mặt mày xấu xí dị kỳ hình dung.
Cổ quá nhỏ vật không nuốt chạy,
Bụng thì to bằng cái bụng trâu;
Ngày đêm đói khát buồn rầu,
Vất vơ chẳng có chỗ nào ẩn thân.
Cơm vừa đút tới mồm thành lửa,
Nước ngậm vào miệng hóa dầu sôi;
Làm cho phỏng lưỡi cháy môi,
992. Chịu điều đau nhức tanh hôi suốt đời.
Trả quả lúc làm người tiền kiếp,
Nhưng thường không được biết tỉnh ra;
Ôm lòng oán hận sâu xa,
Càng làm cho kiếp quỉ ma kéo dài.
Con ơi! Lấy truyện nầy để biết,
Những hành tung tiền kiếp mất đâu;
Làm cho thiên hạ đau sầu,
1000. Là gây hậu quả độc sâu cho mình.
Quan ấy lúc sanh bình oai khí,
Khi thác rồi làm quỉ đói đau;
Người đời thử nghĩ thế nào,
Có nên ham thứ hùng hào ấy không?
Chỉ một lúc thỏa lòng ham hố,
Mà để cho đau khổ muôn đời;
Là điều nên nhịn con ơi!
1008. Ăn quen khó nhịn, nhịn thời cũng quen.
Có quả báo nên khuyên hướng thiện,
Không đáo đầu ai khuyến trừ tà;
Chết rồi tội mới thấy ra,
Chừng ni có hối cũng là muộn thay!
Chỉ sơ lược một vài nhân quả,
Cho người đời nhớ có trả vay;
Để mà uốn nắn cho ngay,
1016. Ngõ hầu tránh cái hậu lai bất lành.
Phải sáng suốt cứu mình thoát khổ,
Đừng ngu mê Tông Tổ lây sầu;
Nếu mình tu đắc đạo mầu,
Tổ Tiên cha mẹ cũng chầu Như Lai.
Trời một mặt sáng đầy thiên hạ,
Cầu một cây đưa cả muôn người;
Tu là việc lớn con ơi!
1024. Cứu cha mẹ được, độ người cũng xong.
Trái ngươn hạ đã hồng sắp rụng,
Mau chọn nơi gieo giống trường sanh;
Mê đời cặn bã hôi tanh,
Hại mình thì có, cứu mình thì không.
Đời chém giết vì lòng ghen ghét,
Đời lưu manh vì việc tham lam;
Có rồi mà vẫn còn ham,
1032. Ham tài ham sắc ham làm công danh.
Thấy người được còn mình không được,
Xô đẩy nhau bắt chước cho hơn;
Thường tranh cạnh việc bất nhơn,
Là đời hiện tại gọi tân phong trào.
Quá vật chất quơ quào bất kể,
Quá xa hoa tội lệ không kiên;
Đua nhau cướp lợi tranh quyền,
1040. Ấy là thế giới kim tiền ngày nay.
Con cái chẳng đoái hoài cha mẹ,
Vợ chồng không gìn lẽ ái ân;
Bội thầy phản bạn lừa dân,
Cảnh nầy đã diễn xa gần thiếu chi.
Chẳng đạo lý hơn gì chuối háp,
Không luân thường nào khác heo tơ;
Chuối không ruột chẳng ai nhờ,
1048. Heo lo ăn ngủ để chờ phân thây.
Đạo lý chẳng khác cây thước mộc,
Luân thường như là chốt với đinh;
Thước không nhà khó ráp thành,
Chốt đinh nếu thiếu thì hình rã mau.
Đạo lý trọng thế nào đủ biết,
Luân thường là cần thiết dường bao;
Ở đời bất luận người nào,
1056. Nên gìn đạo lý, nên trau luân thường.
Người hơn vật biết đường đạo lý,
Người giá cao nhờ nghĩ luân thường;
Dù cho thông thái phú cường,
Nếu không đạo lý luân thường đáng khinh.
Kẻ chỉ biết lo mình vinh hạnh,
Mặc cho ai sống cảnh khốn nàn;
Người đừng tưởng thế là ngoan,
1064. Gặp khi tối lửa tắt đèn kêu ai.
Giữa nhơn loại có dây quan hệ,
Việc lớn cho đến bé nhờ nhau;
Trong đời bất cứ hạng nào,
Tự mình cung cấp không sao hoàn toàn.
Ngay như cái thân đang sống đó,
Được sanh ra nhờ có mẹ cha;
Những điều phụ thuộc khác ra,
1072. Là nhờ tất cả người ta giúp vào.
Ơn cha mẹ làm sao chẳng nhớ,
Ơn mọi người há nỡ đành quên;
Dù sao cũng rán đáp đền,
Mới không hổ phận sanh lên làm người.
Được lành chớ khinh cười kẻ rách,
Được sang đừng kiêu cách người hèn;
Không nên phân biệt lạ quen,
1080. Thấy ai mắc nạn nên chen giúp giùm.
Mình được sống thì cùng người sống,
Mình được vui giúp chúng đồng vui;
Ở ăn mật thiết với người.
thơm tho ấy còn mùi nào hơn.
Cuộc sống của thế trần hiện tại,
Cũng cần nên sửa cải như trên;
Giàu nghèo nâng đỡ nhau lên,
1088. Bỏ đi cái lối sống riêng cho mình.
Ai cũng biết mở tình rộng rãi,
Nạn dân nghèo sẽ giải quyết xong;
Những điều cướp của lường công,
Không còn nghe thấy ở trong xóm làng.
Tình bác ái người càng biết rộng,
Cảnh thái bình càng chóng hiện ra;
Nếu tình bác ái còn xa,
1096. Thái bình cảnh ấy cũng là còn lâu.
Những gì chúng đang sầu khổ nhứt,
Không nói ra cũng được biết rành;
Thiếu no ấm thiếu hòa bình,
Là điều thế giới hiện tình thiết tha.
Kẻ thiện chí nhìn qua thế sự,
Không khỏi lòng tư lự đau buồn;
Dân sanh rối tợ chỉ cuồn,
1104. Chưa xong nhơn họa, kế đường thiên tai.
Mới lụt bão chỗ nầy chưa dứt,
Kế xảy ra động đất chỗ kia;
Đói đau chết chóc chia lìa,
Nhơn-sanh đang lúc đầm đìa thiên tai.
Nạn Trời khắp đông tây gieo rắc,
Thêm nạn người Nam Bắc hoành hành;
Chỗ nầy chưa dứt chiến tranh,
1112. Kế nghe chỗ nọ khởi hành binh đao.
Thảm với khổ kể sao cho hết,
Sống khó khăn còn chết dễ dàng;
Nhìn vào khắp cảnh nhơn gian,
Lao đao chẳng khác như thoàn gặp giông.
Nếu kẻ có tấm lòng bi mẫn,
Không khỏi lo cầu khẩn hòa bình;
Thương người như thể thương mình,
1120. Không hề muốn việc đao binh khốn nàn.
Hoa thế giới sắp tàn mai mốt,
Bướm ong còn châm đốt mỗi ngày;
Giết nhau nếu chẳng dừng tay,
Sẽ làm mạng sống nhơn loài ngắn thêm.
Nên tha-thứ chớ hềm thù nữa,
Hãy nhất tâm đừng ở hai lòng;
Giúp người, người sẽ trả công,
1128. Hại nhơn, nhơn hại chớ hòng hại ai.
Sự báo ứng đời nay rất chóng,
Quả đã gieo sắp rụng tới nơi;
Trốn người chớ khó trốn Trời.
Chết thì chịu chớ phạm nơi tội tình.
Con ơi! Cảnh bình minh thấy được,
Phải trải qua một cuộc tối đen;
Ngủ quen còn thức không quen,
1136. Hồn đi theo lớp tối đen nhiều người.
Kẻ tỉnh được gặp trời sáng tỏ,
Người mê luôn theo lộ âm cung;
Thử ra mới biết hiền hung,
Không đem chọn lọc Tiên Rồng như nhau.
Chưa gặp lửa vàng thau một sắc,
Đốt ra rồi hai chất khác nhau;
Vàng thì trước cũng như sau,
1144. Còn thau thì lại sắc màu đổi luôn.
Khi thạnh lắm người thương kẻ mến,
Lúc suy không ai đến ai thăm;
Dễ dàng thay đổi lương tâm,
Nhìn vào thế thái ngán ngầm lòng son.
Lúc mới mẻ thì còn hăm hở,
Khi cũ càng chẳng ngó ngàng vào;
Lòng người phai lạt rất mau,
1152. Tu hành như thế chừng nào cho nên.
Cần phải biết ơn đền nghĩa trả,
Cần phải gìn chí cả lòng son;
Nguyện tu thì phải tu tròn,
Mặc dù sống chết mất còn chẳng nao.
Đạo cao có chí cao tương xứng,
Như buồm to gió lớn thổi xuôi;
Đường về mau chóng đến nơi,
1160. Móng tay chưa nhọc là ngồi Tây Phương.
Mã an toàn:
Đức Phật Thích Ca Mâu Ni Cách nay 2556 năm 1. TỔ MA HA CA DIẾP Đồng thời đức Phật 2. TỔ A NAN Sanh sau Phật 30 năm 3. Tổ Thương-Na-Hòa-Tu ( Sanakavasa) Thế kỷ đầu sau Phật Niết-bàn 4. Tổ Ưu-Ba-Cúc-Đa (Upagupta) Cuối thế kỷ thứ nhất sau Phật Niết-bàn 5. Tổ...
Ý kiến bạn đọc