Khi chàng nhạc sĩ ôm cây đàn VìNà đến khu rừng MiMăng thì chim không còn dám cất tiếng hót.

Chàng gảy khúc đàn đầu tiên, gió ngưng thổi, bao nhiêu hoa rừng đều nghiêng cánh lắng nghe.

Chàng gảy khúc đàn thứ hai, sương mù lặng giữa ngàn lá xanh đang bốc hương.

Chàng gảy khúc đàn thứ ba, chim muôn phương tụ về phô rực rỡ ngàn hồng vạn tía.

Chàng gảy khúc đàn thứ tư, hoa lá chim đong đưa nhịp nhàng trong một điệu múa tuyệt vời.

Chàng gảy khúc đàn thứ năm, hằng sa vị tiên lấp ló chòm mây trắng.

Chàng gảy khúc đàn thứ sáu, thiên nữ đứng đầy đặc cả không gian.

Chàng gảy khúc đàn thứ bảy, Ðế Thích Thiên Vương ngồi đứng không yên, vén may dòm hạ giới:

- Kỳ diệu thay là những khúc đàn của chàng thanh niên Khúc Chi La! Tiếng đàn có mãnh lực làm cho cung điện chí tôn của ta trở nên trống không và buồn bã.

Ðế Thích Thiên Vương bước xuống trên đám mây ngũ sắc, với tầm cao hai mươi cây thốt nốt, hỏi người nhạc sĩ:

- Này chàng trẻ tuổi tài hoa, vị vua của âm nhạc! Người dụ dỗ chúng Chư Thiên của ta. Ngươi đã làm cho mười muôn triệu Thiên nữ chợt trống không ở Thiên đình.  Người làm cho ta buồn bã, ngươi biết đấy!

Thanh niên Khúc Chi La ngưng đàn - trái đất không còn linh hồn - ngước mắt lên, chàng nói:

- Này ông vua Trời, ta không có ý ấy, xin Ngài hoan hỷ xá tội.

Thiên Vương Ðế Thích với những sợi râu xanh long lanh màu ngọc bích, dựng ngược lên làm cho chấn động địa cầu bằng tiếng hét của thần sấm:

- Ta không có hoan hỷ xá tội. Thiên nữ trống không ở thiên đình không phải là điều dễ dàng hoan hỷ xá tội!

- Vậy ngài muốn gì?

- Muốn ngươi đập bể cái đàn ma quái ấy đi. Nó không những quyến rũ hoa lá chim, thiện nam thiện nữ mà còn quyến rũ cả ta nữa.

- Không thể được, vua Trời ạ!

- Sao vậy? Ngươi biết ta có thể biến ngươi thành cây đàn, cây đàn thành ngươi.  Khi ấy thì đàn sẽ gảy ngươi hay ngươi sẽ gảy đàn? Hãy biết lấy!

- Vậy thì ghê gớm quá, đàn thành ta và ta thành đàn! Vậy thì ghê gớm quá.  Nhưng không thể được, vua Trời ạ!

- Sao vậy! Ra là ngươi không sợ oai lực của ta đấy!

- Sợ chứ! Nhưng thưa vuaTrời chiếc đàn này đã cho tôi cơm áo. Và chiếc đàn này cũng giúp tôi phụng dưỡng cha mẹ mù lòa.

- Thật thế à?

- Áo cơm và cha mẹ mù lòa? Lành thay! Vậy thì không có gì chân chánh hơn thế nữa! Này người nhạc sĩ hiền lương và chí hiếu, ngươi làm ta cảm động, ngươi làm ta khó xử.

Từ trời cao, vừng mây như úa màu, không còn trong sáng long lanh màu ngũ sắc nữa. Một làn gió màu xám, màu đen thổi qua, dường như có sương hay nước mắt rơi xuống từ hư không.

Thanh niên Khúc Chi La giọng xúc động:

- Này vua Trời, này vì Thiên Tử đáng kính trọng. Vĩnh viễn tôi sẽ không đàn những khúc nhạc ấy nữa vì tấm lòng của Thiên Tử đối với tôi. Vì tấm lòng ấy, tôi sẵn sang hủy bỏ khúc nhạc dẫu cho có thiếu cơm thiếu áo!

- Lành thay! Bạn thân mến! Bạn đã giúp ta thoát khỏi sự khó xử. Ðổi lại, ta sẽ dạy bạn một khúc nhạc của cõi trời.

Thanh niên Khúc Chi La im lặng giây lát.

- Thôi, thưa Thiên Chủ, cảm ơn Thiên Chủ lắm. Nhưng tôi là gì mà dám học tiếng đàn của cõi trời? Do nghiệp quá khứ làm người keo kiệt, bỏn xẻn, không chịu xả tâm bố thí nên kiếp này phải chịu nghèo hèn. Do đam mê đàn địch hát xướng nên tôi phải bị sanh ra trong gia đình Càn Thát Bà hạ liệt. Do sự phỉ báng kinh pháp và các bậc trí tuệ nên kiếp này tôi ngu si, không được học hành đến nơi đến chốn. Thân phận này không xứng là hạt bụi dính trên gót chân của các bậc Ðạo Sư, các vị ẩn sĩ thanh tịnh. Tôi là dòng dõi thấp kém, nghiệp dày phước mỏng thì làm sao tấu khúc nhạc Chư Thiên, các bậc xán lán được sinh ra do phần phước đã tạo ra trong quá khứ của mình.

Không gian chợt như lặng ngắt. Ðế Thích yên lặng rất lâu rồi nói:

- Cả 33 tầng trời sẽ không trụ vững nếu không được nghe lời nói chí thiện này.  Hỡi thanh niên Khúc Chi La! Ngươi là Thầy của ta. Này chàng thanh niên trẻ tuổi!  Ngươi là Thầy của ta.

Thốt thế xong, đám mây sa xuống thấp, Ðế Thích đến bên thanh niên Khúc Chi La nghiêng vai cung kính. Thanh niên Khúc Chi La cũng nghiêng vai cung kính.

Chàng nhạc sĩ nói:

- Thôi! Ngài có việc của Ngài, tôi có việc của tôi! Thiên đình thiếu Ngài như nóc nhà thiếu cột chống. Cha mẹ tôi thiếu tôi, như chiều khói sẽ không tỏa ra từ bếp. Chúng ta hãy quay lưng lại với nhau, rồi đi!

Ðế Thích Vương bịn rịn. Thanh niên Khúc Chi La lầm lũi ôm đàn đi men theo lối nhỏ về xóm.

- Này người thanh niên chí thiện!

Ðế Thích gọi giật lại.

- Ðừng gọi như thế! Thanh niên nhạc sĩ quay lại. Tôi không xứng đáng để Ngài gọi là chí thiện đâu. Ngài còn muốn chỉ dạy tôi điều gì?

- Không dám vậy đâu. Ta chỉ muốn hỏi một điều, là từ trước đến nay ngươi sống như thế nào?

- Với tiếng đàn bảy khúc, từ trước đến nay tôi là nhạc sĩ trưởng của đức Vua.  Nhưng vì hứa hủy bỏ khúc nhạc đã làm tôi nổi danh, nên bắt đầu từ nay tôi sẽ đi hát dạo.

- Tài hoa như ngươi quả là số một châu Diêm Phù Ðề?

- Tôi nghe các nhạc sư trong thiên hạ có nói như thế! Nhưng trong xứ mù, kẻ chột làm vua thì chẳng có gì để hãnh diện.

Ðế Thích ngạc nhiên:

- Thế có kẻ mắt sáng ư? Có kẻ có tiếng đàn tối thượng hơn tiếng đàn của ngươi ư? Họ ở đâu? Họ là ai?

- Phải! Thanh niên gật đầu, vì ham muốn danh vọng, ham muốn lợi dưỡng nên tâm tôi bị chi phối. Vì tâm bị chi phối nên tâm không chuyên nhất. Do không chuyên nhất, tiếng đàn của tôi còn thô tháo và tục lụy không đạt được chỗ cuối cùng này là chỗ cao vời của hào quang, chí thiện, khinh khoái, vô phiền và an lạc. Vậy thì thưa Thiên Chủ! Có những nhạc sĩ tài hoa thật sự, họ đã ngồi trên đỉnh vinh quang vô danh ấy, họ đã bước ra khỏi cõi đời này, họ đã giải thoát danh vọng và lợi dưỡng nên chẳng ai biết, chẳng ai hay, ví như huynh trưởng của tôi và thầy tôi. Còn tôi chỉ là tên học trò đầy bụi bẩn và phàm phu.

Ðế Thích Thiên Vương thở ra. Ngài bối rối và ngơ ngác như bước vào một thế giới nào. Hy hữu thay là những điều chưa từng được nghe. Hy hữu thay là buổi gặp gỡ đầy lợi ích. Lâu lắm Thiên Vương lại hỏi:

- Bây giờ, nếu ngươi từ bỏ khúc đàn nổi danh thì tiếng tăm và lợi dưỡng của ngươi phải bị tổn giảm?

- Phải rồi! Nhưng ấy là cơ hội tốt cho tôi, tôi và cha mẹ tôi có thể tập sống đời vô danh với áo cơm vừa phải.

- Thật lòng quá thiệt thòi cho ngươi. Này người thanh niên! Ta là Thiên Chủ của 33 cõi trời và bốn châu thiên hạ, ngươi biết chứ?

- Dạ biết!

- Ta có thể biến đất thành vàng ròng óng ả. Ta có thể, trong cái nhấc tay, xây cho ngươi một cung điện cao sang gấp bảy lần cung điện của đức vua Diêm Phù Ðề, ngươi biết chứ?

- Dạ biết!

Thiên Vương Ðế Thích chợt tức giận:

- Vậy thì sao ngươi không đòi hỏi ta điều gì? Tại sao ngươi không yêu cầu để ta được đền đáp?

Thanh niên Khúc Chi La nín lặng, rồi hỏi:

- Mà tôi có công đức gì?

- Tại sao không công đức? Ðấy là những công đức tối thượng. Ngươi đã nói cho ta nghe nhân và quả, phước và tội. Ngươi lại dẫn cho ta đến chỗ phàm phu và ô uế. Lại nữa, ngươi là kẻ không màng danh vọng và lợi ích nhỏ mọn của ta! Ta không biết ai là nhạc sĩ hiền trí, ta chỉ biết ngươi là nhạc sĩ hiền triết. Ta không dám biết đến huynh trưởng và Thầy của ngươi đều là bậc ẩn sĩ thanh tịnh. Tại sao ngươi không tạo cơ hội cho ta cúng dường bậc đại ẩn sĩ thanh tịnh? Ngươi đã cắt đứt con đường bố thí xán lạn của ta!

Thanh niên suy nghĩ: Cắt đứt của người chính là tự cắt đứt chính mình. Ta không gợi ý mà do y tự nguyện. Vậy hãy xem thử y muốn làm gì, bèn nói:

- Thôi được rồi! Vậy thì Ngài muốn làm gì thì làm. Nhưng thưa Thiên Chủ! Tôi xin nói trước, tôi chỉ nhận những gì mà tôi dùng được.

- Nói vậy nghe được! - Thiên Vương hãy chấp hành Thiên lệnh! Hôm nay ta cúng dường đến bậc hiền trí, đến bậc đại ẩn sĩ thanh tịnh. Ta cúng dường toàn cõi Diêm Phù Ðề này cho chàng thanh niên nhạc sĩ tài hoa. Ba chục ngàn quốc độ sẽ ở dưới quyền cai quản của người. Khúc Chi La đại vương! Ngài sẽ là bậc đại vương tối thắng nhất trong thiên hạ mà danh thơm của Ngài sẽ làm cho ta được thơm lây. Ôi! Huy hoàng thay là triều đại này, triều đại của đức vua chí hiếu, hiền triết và hiền thiện!

Thanh niên Khúc Chi La hét tướng lên:

- Vậy là ngài hại ta! Than ôi! Vậy là ngài hại ta!

- Sao vậy? Ðế Thích ngạc nhiên, thất vọng hỏi.

- Trông coi toàn cõi châu Diêm Phù Ðề, đem hạnh phúc, thanh bình cho 30.000 quốc độ không phải là việc dễ làm. Thưa Thiên Chủ! Chỉ có bậc hiền triết mới làm nổi.  Tôi là kẻ thiếu trí, tôi chịu thôi.

Ðế Thích Thiên Vương tự nghĩ: Y là kẻ yêu chuộng hòa bình, nhưng dễ gì làm cho 30.000 quốc độ được hòa bình? Thế gian này chúng lấy việc đánh nhau làm lẽ sống.  Chúng nó đầy tham vọng tối tăm và cứng đầu, chàng thanh niên này không thích là phải.  Nghĩ vậy, Ðế Thích nói:

- Vậy thì để ta chọn cho nhà ngươi một quốc độ thanh bình và giàu mạnh nhất, là đức vua thành Ba La Nại, được chăng? Ở đây có bốn vị Sư Trưởng hộ pháp cũng là người tài đức.

- Không được đâu, vua Trời ạ! Ðức vua thành Ba La Nại là người ân của tôi. Lại nữa, Ngài cai trị quốc độ theo mười phương pháp. Tôi là ai, phước đức gì, trí tuệ gì mà dám thế vào chỗ người ấy?

- Ðành rằng có thể như vậy  - Ðế Thích phân trần – nhưng tuổi thọ của đức vua sẽ không còn bao lâu nữa!

- Thế Thái tử con vua? Khúc Chi La đáp - Ðấy là bậc trí tuệ, Thái tử bỏ ba tập Phệ Ðà ở trong ruột và nắm nơi cánh tay trái mười tám môn học uy hệ. Còn tôi dầu mười lần hoa Mạn Ðà nở vẫn không thuộc được ba câu chú Mạn Ðà!

Ðức vua Trời cau mặt thở ra:

- Vậy thì hãy làm một ông triệu phú, đại đại triệu phú, ở trong tòa lâu đài bằng vàng ròng thành quách bằng pha lê, lối đi bằng các loại ngọc của vua Rồng, đồ dùng tiện nghi bằng bạc, hổ phách, xa cừ, mã não…

Khúc Chi La giẫy nẫy:

- Vậy là Ngài giết tôi. Tôi là con nhà nghèo hèn, bỗng dưng ở lâu đài vàng, thành quách pha lê, lối đi bằng các loại ngọc vua Rồng, tiện nghi xa cừ, hổ phách… Dẫu một vị vua nhân từ và sáng suốt nhất cũng bắt tôi bỏ tù vì tội quỷ ma! Xin Ngài hãy thương cho, tôi còn cha mẹ mù lòa cần phải phụng dưỡng!

Ðế Thích cũng hét ngược:

- Cái gì ngươi cũng la lên! Là không được đâu! Là Ngài hại tôi! Là Ngài giết tôi! Bây giờ không được chối từ nữa. Ngươi phải làm một tiểu triệu phú, ở lâu đài bảy tầng, tài sản một trăm kho, gia nô ba ngàn đứa, tỳ thiếp một ngàn cô con gái cực đẹp.  Phải như vậy!

- Chết rồi! Thanh niên Khúc Chi La không nóng mà toát mồ hôi hột  - Tài sản một trăm kho sẽ làm cho óc tôi rối loạn -  Ba ngàn đứa gia nô lui tới sẽ làm cho tôi chóng mặt.  Còn một ngàn mỹ nhân! Ối trời! Ngài muốn giết tôi không một lưỡi dao vấy máu, không một lưỡi kiếm xuyên tim đấy mà! Trời đất ôi! Cha mẹ ôi!

Thanh niên nói thế xong, đứng vò tai, bứt đầu.

- Vậy thì sao đây? Vậy thì sao đây? Thiên Vương Ðế Thích cũng đứng vò tai bứt đầu, đi tới đi lui. Một hồi, Ngài nói:

- Thôi, bây giờ một lời tối hậu, ngươi muốn gì ta cho nấy. Thôi, nói đi, ngươi muốn gì nào?

Khúc Chi La thở ra một hơi dài nhẹ nhõm. Vậy là thoát nạn, chàng tự nghĩ.  Muốn gì? Ừ, ta muốn gì nhỉ? Thế là chàng tự nghĩ. Muốn gì? Ừ, ta muốn gì nhỉ? Thế là chàng suy nghĩ miên man. Nơi vừng trán phẳng lặng dường như toát ra một làn sương mờ.  Một triệu kiếp tư duy như đọng lại, Chàng cất giọng chậm rãi:

- Xin Thiên Vương cho tôi thấy rõ con đường vĩnh viễn chấm dứt phiền não, hoặc là giúp tôi có ánh sáng trí tuệ chân thực để đi theo chân lý đạo mà không lầm lẫn?

- Chết tôi rồi! Ðức vua Trời thất thanh hoảng hốt – Chư Thiên 33 cõi Trời có nghe không? Ðấy, chấm dứt phiền não và con đường trí tuệ? Chư Thiên 33 cõi trời có nghe không? Ðầu óc ta đã vỡ chưa? Lâu đài của ta đã bốc cháy chưa? Các người còn ngồi yên trong lúc tam thiên thế giới đang rung động?

Thiên Vương Ðế Thích thở hổn hển. Mặt trời như mờ đi ở phía bên sau. Khu rừng không mùa thu mà lá vàng rơi lả tả. Ðế Thích cất giọng buồn buồn:

- Ngươi bảo ta giết ngươi không kiếm không đao. Còn ngươi thì giết ta bằng những lời những chữ hóc búa! Những lời những chữ ấy vạch trần cho ta thấy rõ sự bất lực, sự ngu si lẫn quyền năng giới hạn của ta mà từ lâu ta muốn che giấu. Từ lâu, tất cả sự an lạc của ta đều được ngụy trang. Từ lâu, tất cả sự vinh quang của ta đều được bao bọc bởi thứ ánh sáng phù du huyễn hoặc. Nay thì ngươi đã bóc trần tất cả các lớp vỏ. Ôi!  Còn đâu hạnh phúc và bất tử của một Ðức Thiên Vương Chí Tôn?

Nói xong, vị vua Trời tư lự, vừng trán cau một lớp bụi xám. Dung sắc thù thắng của Ngài phút chốc như một đóa hoa tàn úa, một đóa hoa ố sắc và rữa hương.

Cơ hội đã đến, chàng nhạc sĩ trẻ tuổi đẹp trai, nghĩ thầm: hãy tấu một khúc nhạc, khúc nhạc thứ tám, khúc nhạc không phải ai cũng nghe được, khúc nhạc sẽ nâng y dậy, đặt y vào đường bay của ánh sáng, dẫu thế nào, ánh sáng ẩy vẫn cứ xuyên qua, vút thẳng đến mặt trời của chân lý!

- Này Ðức vua Trời khả kính! Chớ có buồn bã, chớ có tư lự. Ðừng làm một đóa hoa ô sắc tàn hương! Ðừng làm một cánh chim tuyệt vọng giữa biển sương mù đầy đặc.  Hãy lắng nghe ta nói đây!

Ðức Thiên Vương phấn chấn trở lại:

- Ta đang hồi hộp lắng nghe ngươi nói đây.

- Con đường ấy, ánh sáng ấy chưa có một chúng hữu tình nào tìm được ngoài các bậc thượng trí. Con đường ấy, ánh sáng ấy luôn luôn vi vút xuyên thẳng qua không gian thời gian, không chờ đợi người, không vị tình ai. Hãy bước vào lộ trình. Hãy tự nâng bổng mình lên. Lộ trình ấy là gì? Sự nâng bổng ấy là gì? Hãy nghe đây!

Nói thế xong, thanh niên Khúc Chi La nâng cây đàn Vì Nà, khu rừng, Mi Măng vút phút chốc im bặt.

- Ðây là khúc đàn thứ tám, - chàng nói – Khúc đàn uyển chuyển tiếp từ tục nên thanh, từ bờ này qua bờ kia. Thiên Vương đã có tai thì chắc chắn sẽ lĩnh ý!

Và rồi, chàng gảy. Và rồi, vua Trời đã nghe được những lời nhắn nhủ sau đây:

“Ta là ánh sáng vĩnh cửu, có mặt muôn đời nơi quả đất tối tăm. Ta làm cho thế gian xấu xa thành đẹp đẽ. Ta làm cho thanh âm dâm ô tục lụy thành cái cao vời. Ta làm cho xú khí muôn nơi thành hương thơm thanh khiết. Ta làm cho vật chất vô tri thành cơm bánh ngon lành. Ta làm cho ý tưởng tối tăm thành tri thức trong sáng. Hãy nghe, hãy bắt chước mà làm với trọn vẹn thiên ý. Ðổi cái ác ý thành cái thiên lương, thành tâm hồn pha lê rỗng suốt tinh anh, thì ngươi sẽ là ánh sáng, biến thành ánh sáng. Rồi ta và ngươi sẽ làm một cuộc du hành an lạc từ vô thỉ đến vô chung!”.

Gảy xong khúc đàn, chàng Nhạc sĩ ôm cây đàn VÌNÀ, từ giã vị vua Trời rồi đi về trú xứ của mình.

Minh Ðức

Tự do là ung dung trong ràng buộc.

Hạnh phúc là tự tại giữa khổ đau.