Đã chết mà sống - Phần 2

*****

550. Trong vũ trụ bất kỳ thế giới,

Hoàn sanh đâu Võ lại sanh theo;

Từ trước giờ cứ thế như keo,

Nhưng chưa gặp dịp nào để trả.

Nay người sắp đến ngày xả quả,

Nên nghiệp xưa phải trả khôn dời;

Tên Hoàn kia vốn thiệt là ngươi,

Còn tên Võ là người bạn ấy.

Nay ngươi giận nó làm việc quấy,

Định mướn người giết hại nó đi;

560. Thì nghiệp xưa kia vẫn còn y,

Nó sẽ đợi thời kỳ báo nữa.

Lửa đang cháy đem dầu để chữa,

Càng cháy thêm lên chớ tắt đâu;

Vậy khuyên ngươi bỏ ý trả thù,

Để dứt nợ từ lâu đã thiếu.

Tiền nghiệp ấy khi người được hiểu,

Nóng giận bao cũng dịu lại ngay;

Cõi thế gian là kiếp trả vay,

Ngươi nên biết từ đây khá tránh.

570. Bà nói xong rồi quay lại mạnh,

Theo hào quang chói ánh bay đi;

Tôi giựt mình thức dậy nghĩ suy,

Cho rằng giấc mộng kỳ bí thật.

Tôi vốn là con người duy vật,

Nhỏ lớn chưa hề biết chiêm bao;

Gặp chuyện này quái lạ làm sao,

Khiến tôi bắt ôm đầu nghĩ mãi.

Suốt mấy bữa xét đi xét lại,

Đến cuối cùng tôi thấy nên tin;

580. Vì nếu không có nghiệp của mình,

Thì chẳng có mộng linh nầy đấy.

Tôi bỏ hẳn tấm lòng giết hại,

Rồi liền kêu bạn lại nói ngay;

Nếu chẳng nhờ có giấc mộng này,

Tôi sẽ giết anh ngay chẳng để.

Bạn nghe rõ những lời tôi kể,

Mặt xám lên tỏ vẻ ăn năn;

Liền xin tôi mở lượng hồng khoan,

Thệ đến chết chẳng làm thói ấy.

590. Kể từ đó bạn tôi sửa cải,

Trở nên người tốt mấy hơn xưa;

Tôi lại càng thêm sự thích ưa,

Quên tất cả chuyện xưa lầm lỗi.

Nhưng ông ôi đời không biết nổi,

Họa nầy qua kế tới họa kia;

Đời của tôi còn lắm nữa kìa,

Đâu một việc kể ra sao hết.

Nghe sư kể đoạn đời bi thiết,

Được mộng lành mách nghiệp oan xưa;

600. Khiến lòng ta lại bắt thêm ưa,

Cho rằng cũng là cơ duyên đấy.

Bầu trời rộng nơi nào cũng vậy,

Phật không quên tìm dạy con duyên;

Sư cụ con nhà của quý quyền,

Ly gia hẳn nhiều nguyên nhân lắm

Ta nín lặng một hồi suy gẫm,

Rồi mở lời chầm chậm thưa rằng;

Sự tu hành cũng có duyên căn,

Nhiều khi muốn mà làm không được.

610. Có lắm kẻ do duyên thuở trước,

Hoặc là người chưởng phước lâu xa;

Tự nhiên tu không đợi nhắc ra,

Hoặc được nhắc đến là hối ngộ.

Như sư đã vào đường Tịnh độ,

Tôi nghĩ rằng nhờ có duyên sâu;

Mới xa lìa được cảnh sang giàu,

Ở chùa miễu sòng nâu khổ hạnh.

Sư rằng cũng do nơi hoàn cảnh,

Xô đẩy tôi bước đến cảnh thiền;

620. Thật là không phải sự tự nhiên,

Đời tôi viết nên thiên kỳ sử.

Ta đưa mắt nhìn nơi sư cụ,

Hiểu ít nhiều tâm sự đời sư;

So lại mình nhiều chỗ tương như,

Muốn hầu chuyện với sư thêm nữa.

Ta thưa ngay không còn lần lựa,

Rằng kể ra cũng có duyên gì;

Mới lôi chơn đến cửa từ bi,

Quên trời lạnh quên khi khuya khoắc.

630. Nghe đời của sư bày vắn tắt,

Khiến cho tôi cũng bắt ngẩn người;

Nghiệp này không riêng của sư thôi,

Mà còn có nhiều người như thế.

Nhưng việc thiện xưa không chứa để,

Mộng lành đâu mấy kẻ thấy ra;

Việc nên tha mà chẳng biết tha,

Nợ chẳng trả tạo ra thêm nợ.

Bởi không biết nên lòng không sợ,

Nghĩ ra đâu khác kẻ đui mù;

640. Việc bí kỳ đối với nhà sư,

Theo tôi nghĩ còn nhiều chẳng ít.

Xin sư lấy một vài bi kịch,

Kể thêm nghe tôi rất cám ơn;

Sư rằng tôi đâu có ngại ngần,

Kể nhiều sợ làm ông chán ngán.

Đời tôi còn biết bao nhiêu đoạn,

Đoạn vừa qua là bạn phản tôi;

Nhưng cũng chưa đáng mấy ông ôi,

Đoạn kế mới tày trời hơn nữa.

650. Cũng vào lúc tuổi xuân đang thuở,

Bạn lừa tôi sau đó ít lâu;

Tật chơi bời vì đã ăn sâu,

Chỗ tửu điếm nơi đâu cũng tới.

Một hôm nọ ở nơi dạ hội,

Được gặp người con gái rất xinh;

Trông thấy tôi cô lại liếc tình,

Tôi gọi đến ngồi gần bên cạnh.

Tình có rượu khiến tình thêm mạnh,

Nghe đờn ca thêm tánh bướm ong;

660. Thói đã quen ưa khách má hồng,

Gặp gái đẹp khiến lòng thêm mết.

Lời tình tứ bao nhiêu tuôn hết,

Toàn những câu tha thiết yêu đương;

Lối gió trăng cô cũng chẳng nhường,

Lời luận biện mọi đường thông thái.

Kể từ đó tôi thường đi lại,

Cả hai đàng đều thấy thích nhau,

Rốt cuộc cùng mở động nguyên đào;

Mối tình ái giữa nhau càng siết,

670. Tôi đặt sự yêu cô trên hết.

Lúc ấy tôi như điếc như mù;

Chỉ biết cô chẳng biết ai đâu,

Không cô sẽ hoàn cầu không có;

Yêu đến đỗi cửa nhà đều bỏ,

Ở bên cô suốt cả ngày đêm.

Tạo một bầu không khí ấm êm,

Lòng tôi biết bao niềm sung sướng;

Trong lúc ấy lòng tôi những tưởng,

Như thế là được hưởng lâu dài.

680. Cô muốn chi tôi cũng chìu ngay,

Tiền bạc dẫu muốn xài đến mấy;

Hơn một năm cứ như thế ấy,

Có một hôm cô lại bảo rằng.

Hãy cùng nhau mở cuộc lữ hành,

Đổi không khí cho thêm sức khỏe;

Còn nhiều chỗ rất nên đẹp đẽ,

Đáng cho người còn trẻ xem qua.

Chúng ta đâu phải hạng tuổi già,

Mà ngồi mãi trong nhà cho uổng;

690. Hương vị của thiên nhiên nên hưởng,

Để già rồi muốn thưởng không vui.

Còn ngoạn du muốn biết đủ mùi,

Các chỗ phải dạo chơi chẫm rãi;

Nhưng cốt yếu số tiền trong đãy,

Cần đem theo nhiều mới yên tâm.

Thói thường nghe lời của cô phân,

Dù ai cũng nhận nhìn là phải;

Vì thế nên tôi không hề cãi,

Liền về nhà mở lấy tiền theo.

700. Cố nhiên là đem một số nhiều,

Để vững bụng đúng theo cô muốn;

Trong lúc lòng tôi đang sung sướng,

Được cùng cô đi thưởng cảnh xa.

Trời có trăng đêm ấy sáng lòa,

Tàu trong lúc chạy qua eo biển;

Trời mát mẻ thêm quang nguyệt điện,

Khêu gợi lòng anh yến chi bằng.

Dù cho ai không muốn xem trăng,

Cảnh nầy cũng không dằn sao được;

710. Tôi chưa bảo cô liền mời trước,

Ra bệ tàu hóng mát xem trăng.

Có phải là thú vị hơn chăng,

Ngồi mãi ở trong phòng khó chịu;

Lời cô bảo trúng ngay chỗ yếu,

Tôi bằng lòng liền níu lấy tay.

Dắt nhau lần rảo bước ra ngoài,

Vừa đi lại vừa lời to nhỏ;

Rồi cùng dựa lan can đứng ngó.

Cảnh êm đềm còn có chi hơn,

720. Chị Hằng xem cũng bắt ghen hờn;

Cho rằng cặp tình nhân quá khích,

Tiếng máy tàu chạy nghe thình thịch.

Pha lẫn lời yêu thích gái trai,

Nung nấu lòng thêm nỗi mê say;

Bao nhiêu chuyện ở ngoài quên hết,

Nhưng than ôi! Lòng người khó biết.

Trong lúc tôi đang siết tay cô,

Nơi lòng không còn chỗ nghi ngờ;

Thình lình bị cô xô xuống nước,

730. Giờ phút ấy mọi người an giấc.

Cố nhiên không ai biết hay chi,

Tưởng thân tôi bị cá nuốt đi;

May nhờ có thuyền câu cứu vớt,

Khi tỉnh lại sau hồi chết ngộp.

Vừa tức vừa nước mắt tràn trề,

Tự trách mình sao quá si mê;

Bị ác phụ đánh lừa không biết.

Nghe đến tiếng yêu đương tha thiết,

Liền tin theo không xét mới lầm;

740. Nếu không nhờ ngư lão từ tâm,

Thân nầy đã tự trầm đáy biển.

Tự trách tôi ấy là một chuyện,

Giận cô kia tán tận lương tâm;

Đã cùng nhau chung gối ăn nằm,

Muốn chi cũng chiều làm theo cả.

Tiền bạc đổ ra như nước lã,

Lời ái ân cũng đã chứa chan;

Nay lại đành đem dạ sói lang,

Giết mình cách xô thân xuống biển.

750. Hơn năm trời luống nuôi ong kiến,

Lòng tôi càng nghĩ đến thêm hờn;

Từ đó cho đến bốn tháng hơn,

Tôi như kẻ mất hồn thơ thẩn.

Mỗi ngày mỗi đó đây vơ vẩn,

Mượn rượu làm cơn giận nguôi đi;

Ngày nào như ngày nấy li bì,

Quên nhà cửa quên đi tất cả.

Tôi lúc ấy chính trong lòng dạ,

Chẳng còn tin nhân quả là chi;

760. Cho đời mình còn có ra gì,

Ở tốt mãi chuyện nguy cứ gặp.

Trong khi đó tôi mong trời sập,

Để chết tôi chết hết loài người;

Trong lòng không còn muốn sống đời,

Chán đến đỗi thấy người đều ghét.

Tha hồ uống rượu chè be bét,

Gây gỗ luôn không biết từ ai;

Bỗng một hôm trong lúc rượu say,

Tôi lại bước vào ngay một tiệm.

770. Đó cũng chính là nơi tửu điếm,

Gặp một cô trang điểm rất xinh;

Nhìn kỹ ra tôi bắt hoảng kinh,

Chính là kẻ xô mình trước đấy.

Tức thời tôi liền kêu cô lại,

Cô giả vờ ra kẻ không quen;

Và chính cô cũng đổi khác tên,

Bảo rằng chẳng hề quen tôi cả.

Nghe cô nói lòng tôi giận quá,

Bảo rằng cô là kẻ sát nhân;

780. Gần gũi nhau đã một năm hơn,

Nay lại bảo không quen biết tới.

Tội giết người muốn cho được khỏi,

Nên dùng lời nói dối phải chăng?

Lúc ấy cô lại nói lớn rằng:

Tôi say rượu nhìn lầm nói bậy.

Cô vào trong kêu người khác lại,

Kéo tay tôi bảo phải đi ngay;

Nhược bằng còn ngồi nói dông dài,

Sẽ kêu lính bắt ngay tức khắc.

790. Không chứng cớ chi đem làm chắc,

Tôi đành cam chịu nhục đi ra;

Từ đó đi về đến tới nhà,

Tôi oán giận kể ra sao hết.

Bị xô xuống biển sâu gần chết,

Nay lại còn bị nhiếc xài thêm;

Câu chuyện nầy quyết chẳng để êm,

Làm sao rửa được hiềm mới chịu.

Quá suy nghĩ đầu tôi nặng trịu,

Suốt mấy ngày ăn ngủ không yên;

800. Con người tôi dường thể như điên,

Nỗi giận tức càng lên cực độ.

Cuối cùng tôi lấy con dao nhỏ,

Quyết đêm khuya chận ngõ cô về;

Giết phứt đi dạ mới hả hê,

Thứ bất nghĩa sống chi vô ích.

Vừa nghĩ thế thấy trong người mệt,

Nằm lăn ra ngủ mất hồi nào;

Hiện thấy ra một cảnh chiêm bao,

Cũng bà lão thấy lâu rồi đó.

810. Nương hào quang bà sang nói rõ,

Ớ này người tuổi trẻ kia ơi!

Đó cũng là nghiệp báo lâu đời,

Hãy vui trả cho rồi chớ hận.

Cách khoảng đây cũng lâu xa lắm,

Có vợ chồng tên Phấn tên Nga;

Nga mặt mày có chút xấu xa,

Nhưng tánh nết thật là rất tốt.

Phấn muốn chi đều chìu theo nốt,

Dù cho là những việc khó khăn;

820. Phấn lại là có tánh cộc cằn,

Thường đánh chửi Nga hơn con vật.

Lòng Nga biết bao nhiêu buồn bực,

Nhưng thương chồng quên hết đớn đau;

Phấn dù làm khó dễ cách nào,

Cũng lòn cúi chìu theo tất cả.

Mặc dù thế Phấn không vừa dạ,

Đi rượu chè mèo mã lung tung;

Khi về nhà quát tháo hành hung,

Vật không động cũng tung cũng đá.

830. Tuy Nga rất lấy làm buồn bã,

Nhưng vẫn lời nhỏ nhẹ khuyên can;

Phấn chẳng nghe còn chửi mắng vang,

Nga đành phải nín thinh để chịu.

Không khí giữa gia đình nặng trịu,

Mọi việc do Phấn tạo gây ra;

Lúc ấy lòng của Phấn chán Nga,

Lại đi lấy một cô gái khác.

Nhơn một hôm trời trong gió mát,

Phấn dùng lời dối gạt bảo Nga;

840. Hãy cùng nhau đi dạo núi xa,

Đổi khí hậu ở nhà buồn quá.

Nghe chồng nói Nga mừng trong dạ,

Tưởng chồng mình cải hóa ăn năn;

Nga liền lo sửa soạn hành trang,

Rồi cùng Phấn đi xem cảnh núi.

Phấn rằng muốn có nhiều gió thổi,

Cần leo lên cho tới chót cao;

Nga nghe lời rồi Phấn cùng nhau,

Trèo đến chỗ thật cao đứng ngó.

850. Lòng của Phấn Nga đâu có rõ,

Trong lúc Nga đứng ngó phía xa;

Bất thình lình Phấn lại xô Nga,

Rơi xuống vực thẳm xa mù mịt.

Phấn cho rằng là Nga đã chết,

Liền trở về tóm hết của tiền;

Dẫn tình nhơn đến một chỗ riêng,

Tạo lập một gia đình mới khác.

Trong lúc ấy thân Nga tưởng thác,

Nhờ rớt trên ở các dây bìm;

860. May có tiều phu được trông xem,

Cõng về trại thuốc men lành mạnh.

Nga trở về nhà thì vắng lạnh,

Phấn bỏ đi biệt dạng hồi nào;

Nga buồn rầu thành phát bịnh đau,

Cách đó một năm sau bỏ mạng.

Linh hồn vẫn ôm theo nỗi oán,

Từ lâu rồi chưa đặng rửa ra;

Phấn là ngươi cô ấy là Nga,

Nghiệp oan ấy nay đà mùi mẫn.

870. Đành phải trả chớ không thể trốn,

Ngươi nên mừng chớ giận oán chi;

Nay nếu ngươi mưu giết cô đi,

Sau này phải trả nguy hơn nữa.

Tình dục vốn là nơi biển lửa,

Rơi vào thường bị nó thiêu đi;

Muốn dứt xong cái kiếp mê si,

Người hãy sớm qui y tu tỉnh.

Bỏ tất cả những mùi chung đỉnh,

Cũng chừa đi các tánh muốn ham;

880. Lìa sự đời vào cửa thiền lam,

Chịu khổ hạnh lo làm Phật sự.

Gìn chay lạt giới răn luôn giữ,

Trong lòng luôn niệm chữ A Di;

Mặc cho đời ngạo báng khinh khi,

Học theo Phật từ bi hỷ xả.

Kẻ hung ác với phường gian trá,

Được lợi to cũng chả lâu dài;

Chỉ tạm thời hưởng lấy hôm nay,

Nhưng phải trả ngày mai đau khổ.

890. Lấy kiếp người để mà hiểu rõ,

Xưa làm chồng giết bỏ vợ hiền;

Nay bị người mưu hại liên miên,

Tốn tiền của không yên thân sống.

Tạo nghiệp chẳng khác nào gieo giống,

Gieo thứ nào lên mộng thứ ni;

Đừng tưởng rằng Trời chẳng biết gì,

Luật nhân quả không ly một mãy.

Hại người tất bị người hại lại,

Làm phải thời có phải trả cho;

900. Ấy tự nhiên của máy thiên cơ,

Nay hay thuở ngàn xưa cũng thế.

Kẻ dân dã hay ông hoàng đế,

Cũng nằm trong định lệ trả vay;

Cân công bằng chẳng vị tư ai,

Có vay tất có ngày phải trả.

Thứ chậm trái, thứ mau có quả,

Tùy nghiệp nhân nặng nhẹ mà ra;

Chớ cho rằng Trời chẳng thấy qua,

Gian dối mãi ấy là lầm lạc.

910. Có một việc ta cần nên mách,

Để cho ngươi được biết lo toan;

Khắp hoàn cầu sắp có chuyển vang,

Cuộc biến hải thương tang rất lớn.

Thay cảnh vật rửa đời nhơ bợn,

Không nơi nào trốn tránh khỏi đâu;

Từ ngàn muôn triệu kiếp xưa lâu,

Vẫn thay đổi biết bao nhiêu lượt.

Lập lại mới cho người hữu phước,

Sống thanh bình sống cuộc an cư;

920. Người khá mau biết kiếp hoại hư,

Lo tu tỉnh lánh đời mộng huyễn.

Nói đến đây lão bà liền biến,

Có một luồng gió lạnh thổi qua;

Tôi giật mình vội mở mắt ra,

Lần nhớ lại lời bà trong mộng.

Tự nhiên thấy lòng tôi cảm động,

Mới bắt đầu nghĩ đến có Thần;

Từ trước nay tôi vẫn tưởng rằng,

Có người chớ Phật Thần không có.

930. Tôi đã có nhiều lần xiên xỏ,

Những hạng người bảo có Phật Thần;

Nay được nhờ thấy mộng hai lần,

Cũng một vị Nữ Thần như trước.

Dạy rành việc quả nhân tội phước,

Nhứt là cho biết được tiền căn;

Khiến lòng tôi mừng rỡ vô ngằn,

Lúc ấy túi còn mang dao nhỏ.

Tôi lấy ra ném bỏ ngay đi,

Lòng oán hờn cũng hết tức thì;

940. Kể từ đó cứ suy nghĩ mãi,

Mặc dù đã có nhiều của cải.

Từ lâu rồi đủ loại ăn chơi,

Chỉ vui say trong một phút hồi;

Qua rồi vẫn thấy đời vô vị,

Lần lượt hết qua thời ấu trĩ.

Già đến rồi khổ lại còn hơn,

Kế chết đi ra cỏ ra phân;

Ai cũng thế không hơn nữa được,

Kiếp người đến đó là rốt cuộc.

950. Khác nào như một giấc chiêm bao,

Nội bấy nhiêu cũng chán làm sao,

Huống Thần giấc chiêm bao đã dạy,

Đời sắp đến tang thương biến hải,

Nếu thế thì còn cái chi đâu.

Chỉ còn phương qui Phật hồi đầu,

May ra giải được câu trần khổ.

Nghĩ như vậy liền trong khi đó,

Tôi bèn đem nói rõ cha tôi;

Buổi đầu cha tôi chẳng ưng lời,

960. Sau rốt chịu cho tôi qui Phật.

Nhưng bảo tôi tìm người đại đức,

Để qui y khỏi thất chơn truyền;

Lúc ấy tôi đi khắp chùa thiền,

Nhưng đâu cũng không đành bụng cả.

Bởi phần đông chấp câu nhân ngã,

Cho chùa mình hơn cả các chùa;

Toàn là theo cái lối bán mua,

Mua cúng thí mua đồ chúng mới.

Thấy sư tăng lắm người giả dối,

970. Làm cho tôi muốn thối tâm thần;

Nhưng xét vì họ cũng phàm nhơn,

Bọn họ chỉ một phần tử xấu.

Không phải các sư đều vậy ráo,

Cố tìm thêm một dạo nữa xem;

Thảng như đâu đó cũng luốc lem,

Đến chừng ấy bỏ êm cũng được.

Thể theo lời thần linh mách trước,

Mình có duyên với Phật chẳng không;

Vậy rán đi tìm kiếm giáp vòng,

980. Có lẽ đến cuối cùng sẽ gặp.

Lòng nghĩ thế tôi đi tìm khắp,

Chót hết tôi đến gặp chùa này;

Một nhà sư có tiếng gần đây,

Là chơn chánh khiến ai cũng mến.

Trong lúc đó khi tôi bước đến,

Thấy mặt sư trong bụng liền tin;

Đức hạnh sư thấy lộ ra hình,

Người đoan chánh nói năng lề lối.

Từ đó tôi qui y thọ giới,

990. Ở chùa nầy cho tới bây giờ;

Thật đúng câu đạo có duyên cơ,

Duyên cơ chẳng khó sờ gặp đạo.

Do giấc mộng gặp Thần mách bảo,

Khiến cho tôi vào đạo tu hiền;

Chuyện ấy truyền đến kẻ xóm riềng,

Có nhiều kẻ đã nghiêng theo Phật.

Nãy giờ ta ngồi nghe sư nhắc,

Chuyện kể ra cũng rất hiếm hoi;

Sư vừa ngưng ta lại mở lời,

1000. Cám ơn cụ kể đời của cụ.

Thật là một cuộc đời công tử,

Bỏ đi tu là sự ít ai;

Nếu chẳng duyên sâu với Phật đài,

Khó vào ở chốn nầy lắm cụ.

Vì rằng đã từ lâu nhiễm đủ,

Tánh quen theo các sự ăn chơi;

Khi vào đây mọi việc đều thôi,

Chịu dưa muối hẩm hui rất khó.

Cảnh hoan lạc hồng trần gác bỏ,

1010. Mấy mươi năm chuông mỏ tu hành;

Kể ra là cũng một anh danh,

Đâu phải kẻ thường tình làm được.

Sư rằng cũng nhờ duyên kiếp trước,

Riêng tôi dù muốn được dễ gì;

Từ ngày tôi vào cửa từ bi,

Quá hiu quạnh nhiều khi muốn chán.

Nhưng mỗi lúc thấy lòng hơi ngán,

Được mộng lành khuyên rán lo tu;

Nhờ thế mà tôi gắng công phu,

1020. Lo hương khói mấy mươi năm đấy.

Vào ở chùa nhiều lần bị khuấy,

Giữa tăng ni lắm cái xảy ra;

Tưởng đâu tôi hoàn tục hồi gia,

Nhờ cương quyết mới là vượt khỏi.

Phật tuy hay nhưng ma cũng giỏi,

Trên đường tu tấn thối dễ dàng;

Nếu không nhờ có sự kiên gan,

Vào giờ tí ra liền giờ ngọ.

Nhịn miếng ăn đã là rất khó,

1030. Nhịn thấy nghe việc đó càng hơn;

Đã gởi thân nơi chốn thiền môn,

Còn sân nộ là không phải đạo.

Vì nghĩ thế bao nhiêu phiền não,

Mỗi ngày tôi cố tháo bỏ lần;

Suốt mấy mươi năm chẳng hề ngưng,

Song cũng chẳng dám xưng rằng hết.

Có lẽ phải trì tâm đến chết,

Được hay không là phút cuối cùng;

Trước Phật đài thề vẹn thỉ chung,

1040. Dù sanh tử tôi không thể bỏ.

Tin chân lý là đường sáng tỏ,

Mọi việc do theo đó không lầm;

Phật là chơn giác ngộ hơn phàm,

Lời ngài dạy cứ làm ắt trúng.

Ta rằng lời của sư rất đúng,

Phật vì thương sanh chúng nói ra;

Nói với lòng tự giác giác tha,

Không phải nói để mà thủ lợi.

Những chỗ của ngài thông hiểu tới,

1050. Nói ra cho người khỏi lạc lầm;

Ấy chính là do cái từ tâm,

Nên nghe đến để làm thì tốt.

Có nhiều kẻ bảo rằng không hợp,

Chẳng qua vì cố chấp một bên;

Nếu lấy lòng quản đại công nhiên,

Phải nhìn nhận không xiên xỏ được.

Ví dụ bố thí không chấp trước,

Làm ân không mong được trả ân;

Ấy mới là thật có lòng nhân,

1060. Điều này có phải chăng tốt đẹp.

Không như thói thường lòng nhỏ hẹp,

Tay trái đưa tay mặt lấy vào;

Giúp người mà không được trả mau,

Sanh hờn trách hoặc mưu nhiễu hại.

Không luận đến trong hàng giáo phái,

Chỉ dựa vào nhân loại để phân;

Người hại người là việc bất nhân,

Ngu mấy cũng cho rằng vô lý.

Người không được vì lòng ích kỷ,

1070. Đi hại người với lý bất công;

Điều này người muôn miệng một lòng,

Nhận rằng đúng chớ không thể cãi.

Thảng như có người cho rằng trái,

Trái ấy tư không phải trái công;

Trái cá nhân không trái đại đồng,

Trái với kẻ chỉ trông một mặt.

Tôi muốn nói rằng lời của Phật,

Là lời chung của khắp chúng dân;

Chớ không riêng của một cá nhân,

1080. Dựa một mặt xét phân là sái.

Tôi rất muốn sao toàn nhân loại,

Lấy tinh thần quảng đại xét suy;

Sẽ hiểu rành tâm trạng từ bi,

Chừng ấy chẳng còn nghi nữa được.

Sư rằng: cũng lấy làm mong ước,

Mọi người đồng hiểu được Phật tâm;

Để sớm lo giải nghiệp mê lầm,

Cho đâu đó hết cơn sầu khổ.

Nhưng nhận thức mỗi người mỗi chỗ,

1090. Không cùng chung trình độ như nhau;

Thành thử dù có lắm ước ao,

Tôi chỉ thấy chiêm bao một cảnh.

Ta rằng: cố nhiên vì khác tánh,

Mà mỗi người nhận định sai nhau;

Nhưng người tu cứ vẫn ước ao,

Cho nhân loại cùng nhau hướng thiện.

Biết rằng khó thành như ý nguyện,

Nhưng ý mong điều thiện cứ mong;

Cố làm dù cho được hay không,

1100. Vẫn tiêu biểu tấm gương bác ái.

Sư rằng: lời của ông rất phải,

Lòng của tôi cũng thấy thế ni;

Nên từ lâu tôi vẫn cố lỳ,

Lòng nguyện ước không khi nào bỏ.

Tôi thường khuyên thập phương lớn nhỏ,

Làm hiền lành chừa bỏ hung hăng;

Đối với nhau lấy lẽ công bằng,

Và gìn cách ở ăn trong sạch.