Đã chết mà sống - Phần 1

****

Các việc tục người tôi đã chết,

Chết hẳn từ lúc trước nữa kia;

Trên xác thân mọi việc trần mê,

Đã chết mất vào khuya đêm nọ.

Hiện bây giờ tôi còn nhớ rõ,

Vào một đêm trăng tỏ trời thanh;

Không bóng người nào đứng chung quanh,

Chỉ trơ trọi một thân thơ thẩn.

Bên cầu đá có chùa Tinh Tấn,

10. Đèn leo heo nhơn nhởn trước môn;

Chừng như là có sức chiêu hồn,

Tự nhiên kéo lần chơn bước đến.

Bên cửa tự có đèn một nến,

Trong sân chùa sao sến nhiều cây;

Mắt nhìn qua lòng nghĩ như vầy,

Trong chùa có Phật hay là chẳng.

Sự tưởng Phật nơi lòng có đặng,

Người mới đem cây đến trồng đây;

Kẻ hữu tâm cây cũng duyên thay,

20. Mắt càng ngắm càng say tâm não.

Cảnh thanh tịnh biểu dương tánh đạo,

Khác cảnh đời huyên náo tranh đua;

Ta ngẩng nhìn quanh khắp kiểng chùa,

Vào hay chẳng lòng chưa định quyết.

Nhìn phong cảnh nhìn chùa mải miết,

Tự thấy lòng mến tiếc dường bao;

Rồi tự nhiên chơn rón bước vào,

Một sư cụ đón chào lễ phép.

Ta cũng bắt cúi mình khép nép,

30. Rằng hôm nay chẳng biết tại sao;

Trong não đầu lại bắt nhói đau,

Nơi phòng nội ngồi lâu không được.

Mới ra ngoài chơn lần rảo bước,

Gió duyên đâu khéo hút vào đây;

Chớ tôi không phải ở xóm này,

Mà là ở cách đây mấy dặm.

Sư rằng: nếu thế là tốt lắm,

Nếu không duyên sao giẵm chốn này;

Xin mời ông tiện bước vào đây,

40. Trước lễ Phật sau vài câu chuyện.

Ta vâng lời bước vào Phật điện,

Lễ Phật xong rồi đến hậu đường;

Sư rằng: người ở chốn tha phương,

Đến đây viếng lệ thường rất ít .

Có lẽ ông sâu duyên Phật Thích,

Mới ngẫu nhiên lễ Phật chùa này;

Xin mời ông ngồi xuống nơi đây,

Liền đồng tử bưng khay nước đến.

Sư rằng: xin mời ông tự tiện,

50. Ta cám ơn cầm chén nước lên;

Sư cũng đồng nói tiếp theo liền,

Đạo nếu chẳng có duyên khó gặp.

Chùa nầy kể từ ngày thiết lập,

Người như ông mới gặp đầu tiên;

Giữa đêm hôm đến viếng chùa chiền,

Thật là một kỳ duyên hy hữu.

Xin mời ông đêm nay ở ngủ,

Để chuyện trò có đủ thời giờ;

Đây cũng là do ở Phật cơ,

60. Khéo xui khiến người như ông đến.

Tuy mới gặp nhưng lòng đã mến,

Người như ông cũng hiếm chùa nầy;

Lần đầu tiên mới đến nơi đây,

Nghe sư cụ quá lời khen tặng.

Ta thưa rằng: tôi không dám nhận,

Tôi như bao người đến viếng chùa;

Chỉ khác hơn không đến bữa trưa,

Mà lại đến đêm khuya vắng vẻ.

Bởi người tôi đang sầu lắm lẽ,

70. Khác nào như là kẻ điên cuồng;

Thường đêm thường tâm não ưu buồn,

Mất ăn cũng mất luôn cả ngủ.

Mỗi khi gặp phải cơn phong vũ,

Hoặc thấy nghe những sự bất lành;

Cõi lòng tôi như bị xé banh,

Đêm ấy suốt thâu canh không ngủ.

Nỗi thương nhớ xa gần ấp ủ,

Sự âu lo bao phủ tim gan;

Rồi tự nhiên nước mắt cứ tràn,

80. Không còn cách nào ngăn nén được.

Nếu nằm mãi gối chăn đều ướt,

Và trong lòng bứt rứt không an;

Nên thường hay rảo bước ra đàng,

Mượn phong cảnh để làm khuây khoả.

Suốt bao năm đều như thế cả,

Không ngày nào trong dạ thấy vui;

Vẻ mặt luôn ẩn nét bùi ngùi,

Cười cũng chỉ gượng cười lấy có.

Chính hôm nay cũng như thế đó,

90. Lòng băn khoăn chuyện nọ chuyện kia;

Quên cả Trời lạnh lẽo đêm khuya,

Cứ đi mãi đến kề am tự.

Thế tạo khéo nhiều trò thách thử,

Làm cho người Phật tử chua cay;

Trước khi tôi để bước vào đây,

Đứng lâu ở bên cây cầu đá.

Ngắm dòng nước thấy trong lòng dạ,

Chừng như là khuây khoả ít nhiều;

Nước chảy luôn bất kể rác rều,

100. Sớm cũng chảy mà chiều cũng chảy.

Khắp quả đất cùng trên thế giới,

Chậm hay mau đều chảy tới luôn;

Mặc cho đời có dạ ghét thương,

Không vì đó mà ngưng sức chảy.

Trong lòng cứ quanh đi quẩn lại,

Nước cùng ta có phải giống chăng?

Ngó nước xong nhìn cảnh chùa tăng,

Lòng như gợi muôn ngàn câu chuyện.

Chuyện mới cũ chuyện đời u hiển,

110. Rồi như ai kéo đến vào đây;

Thật tôi không có ý định nầy,

Ắt sẽ có gì hay đem lại.

Sư cụ rằng: chắc như thế ấy,

Nên xin ông ở lại đêm nay;

Để cùng tôi tâm sự vắn dài,

Nếu ông chẳng chấp đây già cả.

Ta liền thưa lời ông quá hạ,

Việc đạo đời già cả càng thâm;

Trẻ tuổi đâu khỏi lắm sự lầm,

120. Được ông chỉ lấy làm quí hóa.

Biết chừng đâu chuyện trong nhứt dạ,

Khéo gợi nên duyên cả thiên niên;

Vậy xin ông lượng việc tục tiên,

Dạy bảo kẻ đường duyên mỏng mẻo.

Ngoài Trời cũng lấy làm lạnh lẽo,

Nếu quá khuya xin ngủ nhờ đây;

Sư liền rằng: như thế là hay,

Rồi tự bước vào ngay sau hậu.

Mang bánh nước thêm ra rồi bảo,

130. Xin ông dùng lấy thảo với tôi;

Nhà chùa không giống ở nhà đời,

Chỉ bánh nước không mùi chi khác.

Ta rằng: cố nhiên chùa chay lạt,

Xin ông đừng thắc mắc làm chi;

Ông vui lòng hậu đãi thế thì,

Lòng tôi thiệt xiết chi cám đội.

Khách thập phương mỗi khi bước tới,

Các sư đều tiếp đối thế này;

Mùi thiền đâu cũng được thơm lây,

140. Tăng với tục cả hai được mến.

Sư rằng: ba mươi năm gần đến,

Tôi đem thân phụng hiến chùa nầy;

Sự lễ nhường bất luận với ai,

Cũng thế cả không hay phân biệt.

Vì lẽ chữ từ bi được biết,

Chỉ yêu thương không ghét một ai;

Lòng rộng hơn kẻ thế ở ngoài,

Cảnh chùa tất là thay cảnh Phật.

Tâm nhà tăng khác hơn kẻ tục,

150. Tăng thay chơn cho Phật ở đời;

Vì vậy nên đối với mọi người,

Nên thương hết chớ nơi nào ghét.

Phải tiêu biểu tinh thần siêu việt,

Mới là người học Phật làm tăng;

Tôi ở chùa chút mấy mươi năm,

Lúc nào cũng chủ tâm như thế.

Khách đến viếng nhiều không số kể,

Người như ông là kẻ khác xa;

Nên tôi quên đi phận tuổi già,

160. Muốn ông được luận qua nhiều việc.

Ta rằng: đạo tôi không mấy biết,

Nhưng lòng hay yêu việc thiện lương;

Tâm hồn luôn hướng cảnh Phật đường,

Vì tin Phật là chơn giác ngộ.

Lúc nào cũng muốn Ngài cứu độ,

Không những tôi mà cả thế gian;

Khổ đời nhiều dạ thấy không an,

Có lẽ Phật mười phang đã thấu.

Sư rằng: việc thế gian khó dấu,

170. Mắt Phật đà xem thấu khắp nơi;

Người sống trôi giữa biển khổ đời,

Lòng mong ước như người ông đấy.

Thật hiếm có và tôi ít thấy,

Phần đông thường lo lấy riêng thân;

Nghĩ cho mình là việc trước hơn,

Chớ ít có nghĩ luôn kẻ khác.

Cũng vì thế lắm người tạo ác,

Toàn là do dục đắc lợi tư;

Ta thưa rằng: thật đúng thế ư,

180. Cũng vì vậy loài người luôn khổ.

Sự khổ chẳng mấy ai muốn có,

Nhưng vô tình tạo nó không hay;

Cũng có người cố ý tạo gây,

Theo đuổi tánh sưa say dục vọng.

Trong đau khổ người cam chịu sống,

Vì là nuôi hy vọng tương lai;

Vì sống vì ham muốn nọ nầy,

Nhiều người dám liều thây bất kể.

Mỗi người mỗi muốn ham một lẽ,

190. Khổ khác nhau khó kể sau cùng;

Dù cho là mấy bậc anh hùng,

Cũng khó thắng được lòng ham muốn.

Ai cũng bị khổ làm rối cuốn,

Không người nào sung sướng tự do;

Càng giàu sang càng địa vị to,

Trong lòng lại càng lo càng khổ.

Vì ích kỷ mà lo không hở,

Ấy tánh chung của kẻ thế gian;

Tánh nầy chừng nào được tiêu tan,

200. Loài người mới bình an vô sự.

Không giặc giã không người hung dữ,

Cũng không ai ích kỷ tổn nhơn;

Mong cửa thiền rộng mở xa gần,

Giúp thiên hạ đồng tâm cải thiện.

Dù tiến bộ được bao nhiêu chuyện,

Loài người không cải thiện như nhau;

Tiến bộ kia cũng vẫn khổ đau,

Chỉ phương tiện hại nhau vô ích.

Sự tiến bộ tôi không công kích,

210. Chỉ luận nghe chỗ ích chỗ không.

Nhìn kim thời như thể pháo bông,

Tôi càng thấy trong lòng bứt rứt;

Những nỗi của tôi đang buồn bực,

Ba phần tư do cuộc thế dân.

Còn một phần vì chữ hiếu thân,

Đi đâu cũng nhớ luôn không ngớt;

Ngày nào nhơn loại cùng sang sớt,

Chừng ấy tôi mới bớt nỗi buồn.

Chính tôi như là kẻ đang cuồng,

220. Cuồng đạo đức cuồng luôn thế sự;

Đời mỗi bữa mỗi thêm câu nhử,

Khiến lòng người thêm bị nhớp nhơ.

Cứ chạy đua theo cái thời cơ,

Lòng người rối dường tơ muôn mối;

Chốn tửu sắc bất phân sớm tối,

Ngày chí đêm tiếp nối truy hoan.

Cạnh tranh nhau sống mới sống sang,

Loài người vẫn mưu toan đủ cách;

Mưu toan ấy ít khi trong sạch,

230. Hầu hết đều nhơ nhớp dã man.

Sự bán buôn đến việc dân quan,

Toàn giả dối như ban hát bộ;

Xấu xa mấy cũng thây không hổ,

Tội lỗi bao vẫn kể như không.

Trên đường đời số ấy rất đông,

Chúng dễ cám được lòng kẻ yếu;

Việc xấu tốt có người cũng hiểu,

Theo phần đông đành chịu xấu luôn.

Lành một người còn dữ cả muôn,

240. Lành ấy khó gìn luôn đến cuối;

Có lẽ ở chín tầng mây nổi,

Đức Ngọc Hoàng không khỏi đắn đo.

Phàm như tôi còn quá ưu lo,

Huống Thượng Đế sao cho khỏi thảm;

Loài người càng ngày hơn gấu hạm,

Gặp bắt ăn chớ chẳng luận suy.

Có đủ đồ giết hại kinh nguy,

Để phụng sự cư y ẩm thực;

Nói tới đây ta liền nhớ sực,

250. Để hỏi sư đạo đức thế nào.

Một mình ta cứ nói thao thao,

Thật là quấy làm sao đấy nhỉ;

Có thể gọi người cuồng đạo lý.

Đi đến đâu cũng chỉ thế thôi,

Nghĩ vậy rồi ta mới cất lời;

Thưa sư những việc tôi vừa luận,

Đúng hay chăng nhờ sư chỉ dẫn.

Sư rằng: lòng bi mẫn của ông,

Thật là người đáng nối Phật tông;

260. Lời rất đúng chứ không sai chạy,

Tâm hồn ông bủa đầy nội ngoại.

Dựa vào tình nhơn loại nói ra,

Rất hợp lời dạy của Thích Ca;

Ai nghe cũng phải là nhìn nhận,

Chỉ những kẻ ý tình thiển cận.

Chẳng nghe theo lại giận không chừng,

Lấy tinh thần phổ độ chúng dân;

Nhận hay chẳng đâu cần ông nhỉ.

Ta thưa rằng lời sư hữu lý,

270. Chính lòng tôi đã nghĩ thế ư;

Vạch rõ ra các việc nên hư,

Nghe hay chẳng tùy người liệu lượng.

Không phiền trách chỉ là mong tưởng,

Khắp người đồng qui hướng một đường;

Dù Đông Tây Nam Bắc chư phương,

Cùng siết chặt niềm thương nhau cả.

Chẳng phân biệt kẻ quen người lạ,

Chỉ xem nhau tất cả là người;

Đối đãi nhau một cách tốt tươi,

280. Giúp nhau sống cuộc đời no ấm.

Tránh chửi mắng tránh điều đá đấm,

Càng không nên mưu ngấm hại nhau;

Bất luận là ở một việc nào,

Lấy tình thật đối nhau làm trước.

Điều này nếu loài người có được,

Chắc không ai sống cuộc đói nghèo;

Dù dân trong rừng bụi núi đèo,

Cũng mở mặt như nhau tất cả.

Như thế mới là chơn tiến hóa,

290. Cũng gọi rằng triệt để văn minh;

Sư rằng: tôi rất biểu đồng tình,

Chính tôi cũng đinh ninh như thê.

Tâm hồn ông nghĩ suy đáo để,

Thật là không hổ kẻ sống đời;

Trong thân người có được lòng người,

Ấy đâu phải mỗi ai cũng có.

Tôi còn nhớ khi tôi lúc nhỏ,

Con của nhà hào phú một vùng;

Được mẹ cha cưng dưỡng túng dung,

300. Tôi như thể là ông hoàng tử.

Sẵn xe cộ sẵn nhà to bự,

Sẵn của tiền tích trữ dư muôn;

Tôi khác nào buồm gặp gió luồng,

Muốn lấy được bất cần suy nghĩ.

Đi học chỉ đến trường lấy vị,

Chớ không cần để ý học hành;

Trông hết giờ lo việc yến anh,

Tụ bè bạn lộng hành đủ việc.

Tuôn tiền bạc ra không biết tiếc,

310. Chơi đủ điều không việc nào chừa;

Những việc nào trong bụng thích ưa,

Tội lỗi mấy cũng lo cho được,

Đối bạn tác đầy như bát nước.

Nhưng bị bao nhiêu lượt gạt lừa,

Chận lời ông, ta lại liền thưa;

Xin ông kể lại cho ít việc,

Sư rằng: nếu như ông muốn biết.

Thì tôi đâu có tiếc điều gì,

Đời của tôi gặp lắm ai bi;

320. Dù đã chẳng thiếu chi tiền bạc,

Một việc gạt trong muôn sự gạt.

Tôi bị người bạn tác rất thân,

Gạt lừa tôi đau đớn không ngần;

Từ nhỏ lớn chưa từng nghe đến,

Người bạn ấy lòng tôi rất mến.

Từ nhà trường cho đến ra ngoài,

Mọi việc đều đâu cật kề vai;

Đi đâu cũng dắt tay nhau cả,

Vui khổ thảy đều trao đổi dạ.

330. Gần gũi nhau thường cả ngày đêm,

Muốn có tiền tôi giúp cho tiền;

Cho đến việc tình duyên cũng thế,

Lòng thương bạn hơn là huynh đệ.

Xử tốt nhau bất kể việc gì,

Thường gặp nhiều trường hợp hiểm nguy;

Tôi vì bạn quên đi mạng sống,

Được cha mẹ cưng như trứng mỏng.

Nhiều khi tôi liều lĩnh bất cần,

Ít nghe lời khuyên của song thân;

340. Thường nghe những lời phân của bạn,

Thói thường ấy hết còn bất mãn.

Ngược lại lòng người bạn chưa vừa,

Còn muốn thêm lắm chuyện thích ưa;

Nhân vào một buổi trưa hôm nọ,

Bạn gọi tôi kề tai nói nhỏ.

Làng gần đây mới có một nàng,

Tuổi còn măng vừa đẹp vừa ngoan;

Đêm nay có thể sang chơi nhỉ,

Tánh hiếu sắc tôi không cần nghĩ.

350. Liền bằng lòng rằng sẽ đi ngay,

Vậy tám giờ tối ở đêm nay;

Chúng ta sẽ cùng đi một lượt,

Bạn lại bảo rằng không thể được.

Tôi phải cần đi trước dọn đường,

Sau rồi anh sẽ đến tiện hơn;

Có tôi sẵn chờ anh tại đó,

Từ lâu rồi việc này thường có,

Cho nên lòng tôi chả nghi ngờ;

Bảo bạn nên đi trước thăm dò.

360. Tám giờ đúng tôi thò mặt đến,

Cho rằng dịp neo mà gặp bến.

Tôi đi theo giờ hẹn không ly,

Nửa chừng đường trong lúc đang đi;

Có một tốp ra vây phủ chặt,

Bắt lấy tôi đánh gần mù mắt;

Lại lấy luôn hết bạc trong mình,

Còn bảo rằng muốn được tồn sinh,

Mai này phải mang thêm mười vạn.

Nếu chẳng có thì là mất mạng,

370. Nghe thế tôi càng hoảng thêm lên;

Tôi trở về lén lấy đủ tiền,

Tối đêm kế liền mang đến nạp.

Thân đã bị đánh thoi bầm dập,

Không dám thưa còn nạp thêm tiền;

Lúc ấy lòng tôi oán chung thiên,

Nếu giết được giết liền mới hả.

Sau mấy tháng chưa nguôi trong dạ,

Cứ nghĩ rằng sao trả được thù;

Tốn bạc tiền chẳng ức chi đâu,

380. Bị đánh chửi tôi đau hơn hết.

Từ ngày ấy tôi ngơ các việc,

Chỉ đắn đo mải miết sự này;

Lòng căm hờn không thể nào khuây,

Tôi đi đó đi đây suốt buổi.

Một hôm nọ cũng trời giong ruổi,

Để cho tôi giải mối oan tình;

Trong khi tôi đang bước thình lình,

Chợt gặp một bạn quen từ trước.

Chào hỏi xong cùng đi uống nước,

390. Một tiệm gần phía trước đàng đi;

Ở nơi đây thêm một chuyện kỳ,

Cô bưng nước thường khi quen mặt.

Cô làm ở tiệm xa chỗ khác,

Sang tiệm này mới ít hôm đây;

Khi thấy tôi cô lại sựng mày,

Chào xong muốn nói ngay chi đó;

Nhưng cô lại nín đi không tỏ,

Như có vẻ nghĩ chi khăn khó.

Lúc tôi còn ngồi đó uống trà,

400. Cũng độ chừng gần một giờ qua;

Tự nhiên thấy cô ta bước đến,

Hỏi rằng bạn của ông thường mến.

Sao lại không thấy đến hôm nay,

Tôi trả lời rằng suốt mấy ngày;

Tôi chẳng gặp mặt mày của ảnh,

Có lẽ tại vì anh không rảnh.

Thành thử không thấy đến thăm tôi,

Cô lắc đầu và lại trề môi;

Rằng ông có tin tôi chăng nhỉ?

410. Có một việc rất là kín bí.

Tôi muốn đem tỏ lại cùng ông,

Nếu chẳng tin ắt sẽ chạm lòng;

Vì hệ đến bạn ông chí thích,

Tôi rằng có chi đâu mà mích.

Việc chi xin nói thật ra nghe,

Xin cô đừng có quá dặt dè;

Vui lòng nói ra nghe cho biết,

Cô rằng chính đây là sự thiệt.

Tôi đã nghe tận mắt tận tai,

420. Ôm lòng chờ đợi mấy tháng nay;

Nhưng không thấy ông lai vãng tới,

Việc ông bị đánh thoi dữ dội.

Do bạn ông dẫn lối đấy thôi,

Vì cần tiền cho một gái chơi;

Nên mới xúi giục người côn đảng,

Gạt rằng có gái tơ ngoan ngoãn.

Để chặn ông khoảng vắng cướp tiền,

Bảo rằng ông hiện có muôn thiên;

Nên dọa để lấy thêm nhiều nữa,

430. Hồi tiệm trước nhờ tôi thường bữa.

Hay đứng gần bệ cửa hầu chờ,

Bạn ông cùng với lũ côn đồ;

Thình lình lại bước vô ngồi kế.

Họ nói nhỏ nhưng tai tôi để,

Vì thế nên mọi lẽ được nghe;

Nhưng bạn ông ông vẫn thường khoe,

Rằng thương mến hơn là ruột thịt.

Nên tôi vẫn tưởng rằng thân thích,

Không thể làm chuyện mích ấy ra;

Chỉ nói đùa để có cười xoà,

440. Ai đâu nỡ gà nhà bôi mặt.

Chừng tôi nghe xảy ra sự thật,

Tôi ngẩn ngơ và bắt giận tôi;

Chớ chi khi nghe chuyện ấy rồi,

Đem nói hết mọi lời ông hiểu.

Nạn tai ấy tất không vướng víu,

Lỗi này tôi cũng chịu một phần;

Không đồng mưu nhưng cũng phạm nhơn,

Lòng tôi cứ băn khoăn mãi mãi.

450. Ông người tốt và lòng rộng rãi,

Đối bạn bè tiếp đãi ân cần;

Lại bị người bạn rất chí thân,

Hại ông kể còn hơn thù địch.

Tôi càng thấy lòng như châm chích,

Chờ gặp ông tỏ hết ra nghe;

Để cho ông biết có dặt dè,

Chớ tin lắm sẽ e khổ nữa.

Nghe đến đây đầu tôi như bửa,

Tức giận không còn có chi bằng,

460. Với người nào khác có thể dằn;

Còn với bạn đồng chăn đồng gối.

Nay lại nở nhẫn tâm phản bội,

Không thể nào tha tội được đâu;

Càng nhớ càng như lửa thêm dầu,

Liền về ngửa nằm lâu suy nghĩ.

Một là bắt tấn tra cho phỉ,

Hai là làm nhục sỉ mới vừa;

Ba mướn người bắt trói xẻ cưa,

Để trả lại thù xưa bị đánh.

470. Lòng căm hận càng sôi sục mạnh,

Nghĩ tới lui không rảnh trong đầu;

Tức bạn bè chơi đã từ lâu,

Tiền bạc tốn biết bao nhiêu kể.

Lại cũng bỏ cả bề danh thể,

Lời mẹ cha cũng để ngoài tai;

Đối bạn bè như bát nước đầy,

Ân chẳng trả lại xoay trả oán.

Tôi càng nghĩ lòng càng chán ngán,

Hạng người này để sống làm gì;

480. Mướn hung đồ giết phức nó đi,

Tôi nghĩ thế đến khi mê ngủ.

Liền trong giấc chiêm bao phất phủ,

Thấy một bà đội mũ Quan Âm;

Vẻ trang nghiêm khác kẻ tục phàm,

Từ ở phía trời Nam bay tới.

Hiện trước mặt tôi và liền nói,

Mừng cho người xong mối nợ xưa;

Người bạn mà ngươi rất mến ưa,

Ngươi đã có nợ xưa với nó.

490. Thuở xưa có tên Hoàn tên Võ,

Cùng đồng thời sanh có một niên;

Võ là con một vị ngự tiền,

Vừa giàu có vừa quyền thế lớn.

Hoàn con của một nhà nghèo khốn,

Nhưng Trời sanh tánh vốn thông minh;

Ở nhà trường học giỏi có danh,

Còn tên Võ tánh tình ngu xuẩn.

Được nhờ Hoàn nhiều lần chỉ dẫn,

Cả hai người kết bạn với nhau;

500. Càng ngày càng khắng khít thâm giao,

Việc giai cấp nghèo giàu quên cả.

Cha của Võ rất không ưa dạ,

Rầy Võ sao chơi kẻ nghèo nàn;

Không tìm người thế lực giàu sang,

Để kết bạn cho ngang giá phẩm.

Võ bất kể lời cha rầy mắng,

Chơi với Hoàn ngày mặn thêm hơn;

Hoàn muốn chi Võ cũng chìu luôn,

Dù là việc ngàn muôn khăn khó.

510. Coi tiền bạc rẻ như rác cỏ,

Lòng thương Hoàn hơn vợ con yêu;

Hoàn nói chi đều cũng nghe theo,

Đối Hoàn chẳng một điều nào mích.

Võ thường bị bạn giàu châm chích,

Vì Võ chơi quá thích với Hoàn;

Ai nói chi Võ cũng chẳng màng,

Lòng Võ mến thương Hoàn tột bực.

Bị sàm tấu bị ganh thế lực,

Cha Võ đành mất chức hồi hưu;

520. Ngày đêm vì hổ nhục sầu ưu,

Sanh bịnh chẳng bao lâu kế chết.

Từ đó cả gia tài tiêu hết,

Võ trở nên thất nghiệp bơ vơ;

Lúc bấy giờ Hoàn gặp hội cơ,

Đỗ quan trạng được vua gọi tới.

Làm một vị đại thần cận giới,

Vua lại đem con gái gả cho;

Hoàn bấy giờ chức lớn giàu to,

Trái lại Võ nghèo xơ nghèo xác.

530. Từ cha Võ bịnh sanh kế thác,

Võ phải về chầu chực tóc tang;

Nên mấy năm đã cách xa Hoàn,

Chịu nghèo khổ lang thang vất vả.

Nghe tin Hoàn được làm quan cả,

Võ rất mừng vội vã đến thăm;

Võ băng rừng vượt núi suốt năm,

Mới tới chỗ của Hoàn trấn ngự.

Hoàn chẳng nhìn nhận là bạn cũ,

Lại còn cho là thứ ăn mày;

540. Bảo lính hầu kéo đánh nát thây,

Thêm chửi bới nhiếc xài thậm tệ.

Mặc dù Võ nhiều lời khóc kể,

Xin Hoàn nên nghĩ nhớ bạn xưa;

Càng nói càng bị lính đánh bừa,

Hoàn bảo lính đuổi xô khỏi cửa.

Võ tức giận đến tuôn máu mửa,

Thệ lớn rằng chờ thuở trả thù;

Chưa trả xong lòng chẳng nguôi đâu,

Dù cho phải chịu đầu thai mãi.