Ánh sáng từ bi - Phần 3

*****

Nhà tu thì phải làm lành,

Trọng điều phước đức hơn danh lợi trần.

Tu cho minh mẫn tinh thần,

Sáng hơn kẻ tục muôn phần là tu.

Tu còn tâm trí mờ lu,

Tại người chưa được tóm thu vọng trần.

Phải cho đoan chính nhơn thân,

1200. Trong lòng bình tĩnh xét cân mọi điều.

Những gì còn có bao nhiêu,

Tự mình biết rõ chẳng điều nào sai.

Lấy tâm thống trị bên ngoài,

Đừng cho ngoại vật đọa đày trong tâm.

Vọng tình như đá nam châm,

Cảnh trần như sắt đến gần hút ngay.

Cảnh xem tình chẳng động lay,

Là điều rất khó xưa nay ít người.

Việc chi dù khó mấy mươi,

1210. Lòng người nhứt quyết rốt rồi cũng nên.

Người tu cần có chí bền,

Gặp bao thử thách cũng nên kiên trì.

Ngày nay được biết qui y,

Là do tiền kiếp đã đi đường lành.

Tu thêm nhứt định sẽ thành,

Cũng như giàu có nhờ dành nhiều năm.

Đạo thành rõ mối huyền thâm,

Như mù được sáng hết lầm đường đi.

Sự vui còn có chi bì,

1220. Chúng sanh còn ngại nỗi gì thờ ơ.

Ngồi không nói việc thiên cơ,

Đâu bằng độ thế được nhờ áo cơm.

Dù cho bận việc sớm hôm,

Trong lòng cũng chớ quên dân nghèo nàn.

Tu cho lợi ích thế gian,

Xin đừng tu bỏ xóm làng bơ vơ.

Giúp người chớ lựa thân sơ,

Làm ơn chớ có bao giờ kể ơn.

Ở cho đáng mặt hiền nhơn,

1230. Kẻ xa cũng mến người gần đều ưa.

Những lời chửi rủa nên chừa,

Nói năng thêm bớt trây trua cũng đừng.

Một mình trong bốn vách vừng,

Vẫn coi như trước Triều Thần nghiêm trang.

Không nên nói bướng nói càng,

Đồng thời cũng giữ đàng hoàng dung nghi.

Trong tâm còn tưởng quấy chi,

Trừ xong chớ để thật thi ra ngoài.

Mỗi khi tâm vọng trừ ngay,

1240. Tức nhiên hành động hại tai không còn.

Nhớ câu nước chảy đá mòn,

Thường ngày biết sửa lỗi còn vào đâu?

Người thường hăng hái buổi đầu,

Sau rồi lơ lãng khác nào lửa rơm.

Trong nhà muốn có hoa thơm,

Không trồng chẳng tưới hoa đơm bao giờ.

Lập trang chỉ có để thờ,

Chẳng lo cúng bái bao giờ trang linh.

Tu hành mà thiếu đức tin,

1250. Để cho ma quỉ dỗ dành đường cong.

Tu theo chiều gió phần đông,

Gìn tâm cứng tợ sắt đồng ít ai.

Tại sao tu hủy tu hoài,

Mà không thành Phật tại hay tu càng.

Tu không nhứt định con đàng,

Đàng nào cũng muốn bước sang uổng đời.

Nhiều người nào khác con dơi,

Ba hồi làm chuột ba hồi làm chim.

Thương đời chẳng nỡ ngồi im,

1260. Con ơi ! Cùng Phật lo tìm cứu dân.

Mặc cho nắng Sở mưa Tần,

Từ bi vẫn đặt gót chân khắp cùng.

Ngày nào còn kẻ lao lung,

Người tu chưa được toại lòng ớ con.

Biển non có lúc cạn mòn,

Tình-yêu-nhân-loại vẫn còn luôn khi.

Thuyền từ xuôi ngược cứ đi,

Vớt cho hết khách lâm nguy giữa giòng.

Từ bi tình ấy mênh mông,

1270. Mãi lo đắp lạnh quạt nồng cho dân.

Tu không giúp đỡ thôn lân,

Chữ tu ấy có ai cần làm chi.

Khá khuyên nhủ các tăng ni,

Chớ nên yếm thế hãy đi độ người.

Đang cơn ách nước tai trời,

Ngồi yên tụng niệm sao rồi chữ tu.

Ví dầu mất buổi công phu,

Giúp đời được lợi chữ tu cũng tròn.

Riêng mình mặc đẹp ăn ngon,

1280. Còn người đói rách lòng son đâu đành.

Thấy ai khổ biết động tình,

Không lần chuỗi hột cũng thành Phật Tiên.

Khởi tâm lành khó vô biên,

Người nào có được Thần Tiên chẳng phàm.

Rán làm những việc khó làm,

Quỉ Thần nể mặt thế phàm kiêng oai.

Hứa làm gì chớ để sai,

Nguyện tu thì phải thường ngày lo tu,

Nếu tâm còn thấy mờ lu,

1290. Phải cần tịnh niệm công phu thêm dày.

Khi lòng nghĩ quấy trừ ngay,

Quấy không còn vọng huệ khai ra liền.

Hết tâm tưởng quấy là Tiên,

Còn tâm tưởng quấy là miền trần gian.

Ngàn năm rừng bụi bỏ hoang,

Chỉ trong chốc lát phá tan dễ gì.

Nếu không chịu khó kiên trì,

Loạn tâm kia có dễ gì bình xong.

Giặc nào bằng thứ giặc lòng,

1300. Lúc nào cũng đánh chớ không lúc ngừng.

Phải lo dè dặt canh chừng,

Hớ hinh một tí địch quân nó vào.

Thói quen không thể trừ mau,

Đừng cho tật xấu nó vào ở lâu.

Trong tâm có Phật rán cầu,

Phật tâm thấy được đạo mầu chứng khai.

Chớ tu ỷ lại Phật ngoài,

Mà cần phải kiếm Như Lai trong lòng.

Nếu không tìm thấy Phật trong,

1310. Phật ngoài cũng sẽ khó mong lại gần.

Hãy nên tự-chủ-tinh-thần,

Đừng cho vật chất xa gần khiến sai.

Chỉ huy được cả trong ngoài,

Hoàn toàn an lạc đủ đầy tự do.

Cái bầu vũ trụ thật to,

Nhưng tâm người lấy đọ so kém gì.

Tâm không có sắc màu chi,

Chấp nơi màu sắc dễ gì thấy tâm.

Trong khi đi đứng ngồi nằm,

1320. Tự mình phản chiếu coi tâm thế nào.

Bổn tâm vốn chẳng ra vào,

Đã không trên dưới sắc màu cũng không.

Thấy tâm phải thấy bằng lòng,

Bỏ lòng thì chớ có hòng thấy tâm.

Con ơi ! Muốn rõ huyền thâm,

Mối manh ấy rán kiếm tầm cho ra.

Tự làm chớ cậy người ta,

Vì rằng thành Phật thành ma tại mình.

Khó ngăn lục dục thất tình,

1330. Cố ngăn sẽ được cố gìn thì nên.

Có điều cần nhớ chớ quên,

Hơn nhau ở một chữ bền mà thôi.

Nay chưa xong được thì mơi,

Mơi chưa thì mốt cũng rồi chẳng không.

Thích Ca cũng phải dày công,

Chớ không đạt được lục thông tức thời.

Thiện nam tín nữ khắp nơi,

Cũng nên lấy đó để soi không lầm.

Tu hành có được nhứt tâm,

1340. Thành công chắc chắn như cầm trong tay.

Tu lâu không kiến Phật đài,

Bởi tu cửa miệng chẳng hay tu lòng.

Cho ra chỉ có một đồng,

Muốn vào cả vạn tiền công tiền lời.

Mới vừa lạy Phật ban mơi,

Kế chiều đó muốn được ngồi Tòa sen.

Ở trần dối trá đã quen,

Khi vào cửa Phật cũng bèn dối luôn,

Thấy đời tu dối thêm buồn,

1350. Gạt người còn muốn gạt luôn Phật Trời.

Người tu người khỏi khổ đời,

Lợi chi cho Phật mà người kể công.

Tu thì phải nhớ thành lòng,

Dối tu thêm tội đừng hòng vãng sanh.

Ngoài đời đủ lối cạnh tranh,

Trong chùa chỉ một đường lành mà thôi.

Chưa tu xảo quyệt đành rồi,

Khi tu thì phải ra người hiền lương.

Cá không ăn muối cá ươn,

1360. Người không nghe Phật người vương khổ nàn,

Nhà tu chớ có ham sang,

Nên ham làm phước làm doan cho đời.

Sang không dứt nghiệp luân hồi,

Phước làm được hết kiếp người trầm luân.

Chúng sanh chớ có ngại ngần,

Thật tu sẽ chẳng mất phần tương lai,

Sống trong thời buổi hiện nay,

Biết tu hành, biết lạt chay ít người.

Cho nên kẻ biết tỉnh hồi,

1370. Thật là của quí vàng mười khó so.

Con ơi ! Cùng Phật toan lo,

Người nào chưa biết nhắc cho họ tường.

Chợ đời đủ thứ ghen tương,

Đâu bằng cửa đạo yêu thương một tình.

Đời mưu lo sống riêng mình,

Đạo luôn xây dựng hòa bình sống chung.

Đời lo xác thịt thung dung,

Đạo ngoài xác thịt còn trong tinh thần.

Đời lo thân chẳng yên thân,

1380. Đạo vui thể chất tinh thần cũng vui.

Đời sau khi chết là rồi,

Đạo sau khi chết còn ngồi Tòa sen,

Đời nằm trong bức màn đen,

Đạo ra khỏi giếng nhìn xem bầu trời.

Đời hay vướng mắc không rời.

Đạo luôn siêu thoát mọi nơi buộc ràng,

Đời thường ăn ở tham gian,

Đạo bao giờ cũng giữ đàng thẳng ngay.

Đời lo cửa đóng then gài,

1390. Đạo thì mở rộng cửa ngoài cửa trong.

Đời hay đối xử hẹp lòng,

Đạo thường lấy dạ khoan hồng thứ tha.

Đời hay gây ít khi hòa,

Đạo thường hòa chẳng muốn nhà nào gây.

Đời hay phân biệt đó đây,

Đạo xem như thể chơn tay ruột rà.

Đời vì mình hại người ta,

Đạo vì người dám bỏ qua thân mình.

Đời hay hỗn loạn gia đình,

1400. Đạo luôn ngăn nắp phân minh trong nhà.

Đời thường con ngỗ nghịch cha,

Đạo thì phụ tử hiền hòa luôn khi.

Đời hay ăn nói vô nghì,

Đạo bao giờ cũng nhu mì ngữ ngôn.

Đời thường tự đắc tự tôn,

Đạo luôn khiêm nhượng dù khôn hơn người.

Đời nghe ai lỗi thì cười,

Đạo xem kẻ quấy kiếm lời nhủ khuyên.

Đời thường khinh nghĩa trọng tiền,

1410. Đạo thì trọng nghĩa xem hèn tiền nong.

Đời xem kẻ nạn ngồi trông,

Đạo trông ai khổ ra công giúp liền.

Đời nghe thấy lợi như điên,

Đạo nghe thấy lợi nhớ liền nghĩa nhân.

Đời thường đức hạnh không cần,

Đạo cho đức hạnh là phần lớn lao.

Đời tôn áo rộng mũ cao,

Đạo tôn ích lợi đồng bào lên trên.

Đời thường ân nghĩa hay quên,

1420. Đạo ân đã thọ lo đền cho xong.

Đời làm một chút kể công,

Đạo thành thật giúp chẳng mong ân đền.

Đời hay khinh dưới ganh trên,

Đạo thì trên kính dưới nên đỡ đần.

Đời thường chỉ biết lo thân,

Đạo lo cho khắp xa gần ấm no.

Đời hay lấy chớ ít cho,

Đạo cho ít lấy vì lo phước điền.

Đời thường chia rẻ láng giềng,

1430. Đạo luôn hòa hợp kết liên xóm làng.

Đời gây lắm sự tóc tang,

Đạo làm non nước vinh quang thái bình.

Đời hay thích việc sát sinh,

Đạo không muốn sự chống kình giết nhau.

Đời làm nhơn loại khổ đau,

Đạo mưu sanh chúng chỗ nào cũng vui.

Đời như chỉ quấn rối nùi,

Đạo như bàn thạch được giồi thêm trơn.

Đời như cột mọt đem sơn,

1440. Đạo như lầu ngọc có non xây thành.

Đời như bọt nước đầu gành,

Đạo như biển rộng trời xanh bao tròn.

Đời làm cha phải xa con,

Đạo làm vợ biển chồng non được gần.

Đời xem thường việc hiếu thân,

Đạo bao giờ cũng trọng ân sanh thành.

Kể sao hết việc tốt lành,

Của người đạo đức phải hành động ra.

Những lời dạy của Thích Ca,

1450. Làm theo chẳng để sai ngoa điều nào.

Nói ăn mà chẳng ăn vào,

Nói cho đến chết bụng nào có no.

Vào tu việc thiện không lo,

Tu cho đến đốt ra tro chẳng thành.

Chữ tu liền với chữ hành,

Tu không hành đúng thì đành ra ma.

Không thành bởi tại người ta,

Chớ không tại Phật Thích Ca dạy lầm.

Con ơi ! Bảo chúng sanh tầm,

1460. Bao nhiêu đạo pháp vẫn nằm trong dân.

Hồi đầu thấy đạo bên chân,

Còn mê tuy đạo ở gần mà xa.

Kỳ này nếu chẳng tỉnh ra,

Muôn thu khó gặp để mà hồi tâm.

Giữa đêm trong lúc yên nằm,

Khó kêu mở mắt khó làm dậy ngay.

Người nào dù ngủ mấy say,

Nghe nhà cháy cũng thức ngay ra liền.

Dù mê lắm cuộc trần duyên,

1470. Khi nghe tận thế cũng nên tỉnh hồn.

Bao nhiêu ác nghiệp đổ dồn,

Sắp gần đến lúc trả chung tai nàn.

Điền viên sự sản tan hoang,

Chúng sanh đâu cũng khóc than lu bù.

Xác thôi như lá mùa thu,

Có nhiều thứ chết biết đâu mà lường.

Người cùng nhau ghét hơn thương,

Đông Tây Nam Bắc đầy đường máu rơi,

Sau khi đổi đất thay trời,

1480. Kẻ còn sống sót trên đời hiếm hoi.

Nếu đường chánh đạo không noi,

Khó mong tồn tại để coi lập đời,

Người đi quá sức của người,

Nếu không oai lực Phật Trời khó ngăn.

Mắt phàm không thấy quyền năng,

Quyền năng đã có vô ngằn từ xưa.

Gặp khi hạn mới trông mưa,

Bây giờ còn mạnh người chưa vái trời.

Tai bay họa gởi giữa vời,

1490. Từ đâu đưa tới người đời chưa hay.

Hễ chim thì tự nhiên bay,

Cá thời biết lội có sai bao giờ,

Chúng sanh chớ có thờ ơ,

Hãy tìm đường chánh để nhờ thân sau.

Đợi khi mưa đổ ào ào,

Mới lo mua lá bào nhào tấm thân.

Làm hiền hiền đến bên chân,

Làm hung hung dính sau lưng không rời.

Thích ai người đó đến chơi,

1500. Hung mà muốn được hiền mời khó thay.

Nhân nào quả nấy không sai,

Đừng gây nghiệp dữ phải gây nghiệp lành.

Xưa nay dạy việc tu hành,

Muốn người tránh nghiệp bất lành về sau.

Cũng vì nghiệp ác gây vào,

Chúng sanh cứ mãi chuyền lao trong trần.

Nay không chấm dứt ác nhân,

Sẽ lưu ác báo cho thân mai này.

Khổ thân chẳng phải phút giây,

1510. Mà là khổ ấy kéo dài vô biên.

Sống trong cảnh khổ triền miên,

Thức thần do đó đảo điên lu mờ.

Chúng sanh lắm kiếp không ngờ,

Trước kia thú vật bây giờ người ta.

Khi người khi thú khi ma,

Đều do nghiệp tạo sanh ra sáu đàng.

Làm người còn trí minh quang,

Sa vào thú vật hoàn toàn tối tăm.

Khó nghe được pháp huyền thâm,

1520. Khó gần chư Phật khó sanh làm người.

Đọa đày biết thuở nào thôi,

Thân nầy vừa tắt kế mồi thân sau.

Vô cùng thảm khốc đớn đau,

Mỗi đời mỗi khổ đời nào được vui.

Đốt người kế bị người thui,

Sớm đi đóng quách chiều chui vào hòm.

Nếu đem mắt huệ ra dòm,

Mỗi sanh chúng có mỗi non xác trần.

Mỗi lần sanh mỗi bỏ thân,

1530. Có ai được hưởng trường sanh bao giờ.

Chúng sanh vì quá mê mờ,

Bao nhiêu kiếp trước hiện giờ đều quên;

Ngày nay có Phật gợi lên,

Cũng cần nhớ lại để bền tâm tu.

Lần nầy phá được trí ngu,

Sẽ tìm thấy lộ về chầu Như Lai.

Thật tu sẽ được thành ngay,

Nếu không thành Phật chịu đày thế cho.

Muốn qua sông được gặp đò,

1540. Lo gì chẳng được tới bờ bên kia.

Mau lên thuyền nọ sắp lìa,

Trễ qua biết thuở nào về tới nơi.

Rán khuyên người gấp con ơi,

Đời nầy tu được hơn đời ngàn xưa.

Sự tu rất ít người ưa,

Mà ưa tu được ngày xưa đâu bằng.

Gặp muôn ngàn sự khó khăn,

Mà không thối chí Quỉ Thần cũng kinh.

Đời càng tiến bộ văn minh,

1550. Người tu càng dễ rung rinh tấm lòng.

Chặt gìn được cái tâm không,

Khó hơn đem cột mà trồng biển sâu.

Khó tu mà vẫn tu cầu,

Con ơi ! Người đó nào đâu phải thường.

Dù cho các Phật mười phương,

Cũng đem lòng kính huống phường trần gian.

Đến khi đất hóa ra vàng,

Chúng sanh mới biết đạo tràng là cao.

Con ơi ! Lăn lóc dường bao,

1560. Thà cam bỏ xác chớ nao núng lòng.

Cứ đem bác ái đại đồng,

Gieo sâu đến tận đáy lòng chúng sinh.

Chủ trương nhơn loại hòa bình,

Phá tan thế lực chống kình Đông Tây.

Mạng người ai cũng như ai,

Phải nên tôn trọng chớ bay rẽ khinh.

Hại người để lợi cho mình,

Trái bề nhơn đạo trái tình từ bi.

Của người mình đến cướp đi,

1570. Của mình kẻ có kiêng gì ở đâu.

Đua nhau giành giựt xé xâu,

Gọi khôn chớ thật là ngu tột đời.

Thẳng ngay ăn ngủ yên nơi,

Vạy tà đi đứng nằm ngồi đều lo.

Hòa nhau của chất đầy kho,

Gây nhau chén bát nồi ơ tan tành.

Thuận nhau ăn đủ mặc lành,

Nghịch nhau bụng đói thân trần nghêu ngao.

Ở đời bất luận người nào,

1580. Loài người ai cũng như nhau nên hòa.

Trắng đen thì cũng người ta,

Chớ nên lấy đó làm đà thấp cao.

Khác nhau khác tiếng khác màu,

Cũng đồng giá trị như nhau con người.

Lấy lòng bình đẳng tốt tươi,

Không nên phân biệt là người trắng đen.

Biệt phân hành động dữ hiền,

Con người ai cũng đồng quyền như ai.

Không nên lợi dụng quyền oai,

1590. Nhẫn tâm đàn áp khiến sai người nào.

Chỉ cần giúp đỡ lẫn nhau,

Cho người nào cũng dồi dào áo cơm.

Việc làm nầy rất nên thơm,

Ước mong ai cũng sẵn lòng làm theo.

Bao nhiêu tang tóc khó nghèo,

Chẳng còn duyên cớ bám đeo con người.

Mới nghe qua chớ vội cười,

Thử làm sẽ thấy tốt tươi ngần nào.

Biết tôn quyền lợi như nhau,

1600. Thì không đến nổi máu đào tuôn rơi.

Đừng xem của lớn hơn người,

Chẳng bao giờ có tơi bời nước non.

Nghĩa còn tiền bạc sẽ còn,

Nghĩa tiêu tiền bạc cũng mòn tiêu theo.

Nghèo tiền việc nghĩa chớ nghèo,

Tiền nghèo người mến, nghĩa nghèo người xa.

Nghèo tiền có thể kiếm ra,

Còn nghèo việc nghĩa khó mà lập thân.

Nghĩa là tế thế an dân,

1610. Giúp người hữu sự không cần lợi chi.

Ngôn từ hoặc ở hành vi,

Cũng đều có thể cứu nguy cho người.

Phải nên tùy lúc tùy nơi,

Để dùng việc nghĩa cho đời nhờ ra.

Ở trong xã hội người ta,

Rất cần lấy nghĩa để mà đối nhau.

Chỗ nào đạo nghĩa được cao,

Thì là chỗ ấy xáo xào sẽ không.

Đời càng lắm việc bất công,

1620. Thì là việc nghĩa càng trông cậy nhiều.

Người càng giác ngộ bấy nhiêu,

Càng làm việc nghĩa thêm nhiều hơn xưa.

Kẻ cho mình bực Đại Thừa,

Xem thường việc nghĩa là chưa đúng đường.

Nghĩa không kém tám Đại Vương,

Nếu cho việc nghĩa tầm thường là sai.

Đạo cùng với nghĩa không hai,

Chia hai đạo nghĩa là sai đường lành.

Đạo mà có nghĩa mới thành,

1630. Nghĩa càng được rộng đạo lành càng tươi.

Giữa người đối xử với người,

Càng nhiều đạo nghĩa thì đời càng thanh.

Muốn danh phải giữ chánh danh,

Nếu danh không chánh họa sanh đến mình.

Chánh danh không kẻ nào kình,

Tà danh dẫu có giữ gìn cũng tiêu.

Chánh danh người đến khỏi kêu,

Tà danh gọi chẳng ai theo bao giờ.

Chánh danh thiên hạ được nhờ,

1640. Tà danh thiên hạ như cờ tống ôn.

Chánh danh mới thật là khôn,

Tà danh chỉ gọi là phồn đại ngu.

Ngu như kẻ khát uống dầu,

Ngu như lũ bướm bay vào đèn chong.

Điều chi trái với lẽ công,

Mạnh như Ông Hạng cũng không lâu dài.

Được quyền chớ hiếp hại ai,

Hại người nhứt định quyền oai không còn.

Lấy tình của mẹ thương con,

1650. Để thương người khác oán hờn sẽ không.

Sống trong tâm đức đại đồng,

Trên không ai oán dưới không ai thù.

Sáng đừng lừa gạt kẻ mù,

Khôn đừng lợi dụng người ngu hơn mình.

Gạt mù sẽ hóa ra manh,

Lừa ngu sẽ bị trở thành người ngông.

Được thông dạy kẻ chưa thông,

Vui cùng đồng hưởng khổ cùng đồng chia.

Mẹ con tình ấy không lìa,

1660. Người đâu cũng mến Trời kia cũng chiều.

Ở đây chẳng lựa nói nhiều,

Mấy lời trên đó làm theo quý rồi.

Gặp khi đạo nghĩa suy đồi,

Khó tìm được kẻ thương người như thân.

Thị thành cho đến thôn lân,

Người nào cũng muốn lấy dân làm nề.

Cơm dân ăn uống no nê,

Ơn dân chẳng trả còn tề chặt dân.

Thấy dân khổ bắt não nùng,

1670. Ai người thiện chí cũng cần ra tay.

Không dân cũng chẳng có ai,

Dân là trụ cốt chớ vày đạp dân.

Người nào muốn được lập thân,

Phải cần sống sát với dân chớ rời.

Lòng dân tức thị lòng trời,

Được dân ủng hộ thì đời thành công.

Việc càng lớn tợ núi sông,

Thì càng phải sống được lòng nhơn dân.

Có dân theo kế bên thân,

1680. Không cần phải có phép Thần cũng nên.

Nếu dân chẳng đứng kề bên,

Phép thần có cũng không nên công gì.

Dân như là nước khác chi,

Nước không sẽ chẳng vật gì còn sanh.

Những người muốn lập công danh,

Mà không đoái tưởng dân lành thì nguy.

Đến như các bực từ bi,

Xem thường sống chết cũng vì chúng dân.

Không dân thì đạo chẳng cần,

1690. Đạo cần là bởi có dân trong đời.

Chừng nào dân được thảnh thơi,

Đạo không cần mở Phật Trời hết lo.

Dân còn kẻ đói người no,

Đạo cần phổ biến để cho đồng đều.

Đạo không chỉ miệng réo kêu,

Mà còn làm đúng để treo gương lành.

Đời càng muốn việc chiến tranh,

Đạo càng cổ động hòa bình nhiều hơn.

Đạo làm cho khắp nhơn dân,

1700. Được cùng hòa hảo tinh thần Bắc Nam.

Ý nguyền nếu chửa được kham,

Thì người hiểu đạo chưa làm chi vui.

Nghe lời Phật bắt bùi ngùi,

Thẹn mình chưa được xong rồi việc chi.

Đôi dòng lệ bỗng lâm ly,

Trong lòng thấy nặng như chì muôn cân.

Bao nhiêu hình ảnh xa gần,

Từ trong trí não lượt lần hiện ra.

Tiếng dân đến tiếng mẹ già,

1710. Vui cười thì ít khóc la thì nhiều.

Chỉ nghe đến có bấy nhiêu,

Tự nhiên cảm thấy như thiêu đốt lòng.

Phật ngài như đã cảm thông,

Bảo rằng bình tĩnh nơi lòng ớ con.

Mặc dù kẻ biển người non,

Tâm kia cùng một tất còn gặp nhau.

Cảnh đời khe khắt dường bao,

Không mòn chí cả thế nào cũng nên.

Người quên mình chớ để quên,

1720. Tình kia chẳng mất nghĩa đền được xong.

Con ơi ! Nuôi chí đại đồng,

Chúng sanh đâu cũng một lòng thương yêu.

Mặc dù từ nguyện có nhiều,

Cứu dân nhưng cũng phải chiều thời cơ.

Trước sau chỉ cách một giờ,

Ngược xuôi khác hẳn đâu ngờ ớ con.

Xuôi thì muôn việc được tròn,

Ngược thì trăm sự phần còn bề nhê.

Xuôi thì dễ bước ra về,

1730. Ngược thì khó nối đường quê cho liền.

Mình xuôi người cũng được yên,

Ngược mình thì kẻ cũng điên đảo đời.

Tài hay cũng chẳng qua thời.

Thuyền to cũng phải xem Trời mà đi.

Trước sau lòng vẫn từ bi,

Tạo an thì được tạo nguy thì đừng.

Liệu khi để bước để dừng,

Tránh cho gánh khỏi nửa chừng gãy đi.

Ngàn xưa cũng đã nhiều khi,

1740. Nay đâu phải mới sơ kỳ ớ con.

Đợi muồi thì trái mới ngon,

Vội vàng hái lúc còn non chua lè.

Hạn kỳ đã mỏng tợ the,

Nóng lòng mấy cũng nhớ đè ớ con.

Ân riêng sẽ được đáp tròn,

Nghĩa chung nếu chẳng để mòn trong tâm.

Nghe lời Phật dạy rất thâm,

Nhớ ngay việc mấy ngàn năm qua rồi.

Thấy ngồi nhưng chẳng phải ngồi,

1750. Đạo xong thì mọi việc đời cũng xong.

Nhờ ơn Đức Phật nhủ lòng,

Gút mây liền vẹt bóng hồng lộ ra.

Động lòng nước mắt nhỏ sa,

Cúi đầu bái Phật như là tạ ơn.

Xác phàm biết liệu sao hơn,

Chỉ dùng lễ của khách trần đáp qua.

Trời mưa bỗng nặng thêm ra,

Chừng như thay việc trải hoa cúng dường.

Cám ơn Đức Phật không lường,

1760. Đuốc Thần chẳng rọi thì đường đâu thông.

Mắt phàm tuy thấy rằng không,

Nhưng không ấy có thần thông vô cùng.

Vách bao cửa đóng bít bùng,

Bỗng nhiên như đã phá tung hồi nào.

Tưởng mình trong giấc chiêm bao,

Cảnh không giống cảnh tạo đào thế gian,

Phủ bao ánh sáng dịu dàng,

Một vì kim sắc kim quang đứng gần.

Tiếng trong trẻo tợ chuông ngân,

1770. Bảo rằng sự giả với chân xa gì.

Khác nào đôi mắt nhắm đi,

Nhắm thì thấy tối mở thì sáng ra.

Mở thì sáng thấy Di Đà,

Nhắm thì tối thấy quỉ ma loạn vào.

Thánh phàm nguồn cội như nhau,

Thật tâm ngó lại phía sau thấy liền.

Ở trong tục sẵn có Tiên,

Tiên không thấy được vì ghiền tục thân.

Tỉnh ra Phật ở rất gần,

1780. Còn mê Phật ở mấy từng xa xôi.

Tuồng đời sắp hạ con ơi,

Phật đang chờ đón những người tỉnh ra.

Gần đây nơi cõi Liên Hoa,

Nhiều bông đã xếp thành Tòa sen tươi.

Nguyên do ở dưới trần đời,

Nhiều người tu sắp về ngồi nơi đây.

Dưới trần hương đốt một cây,

Tòa sen có một vừng mây bay vào.

Tâm thanh sen được tươi màu,

1790. Khởi tâm trọng trược sen xào héo ngay.

Có sen tươi tắn mỗi ngày,

Có sen mới nở phút giây rồi tàn.

Vọng tâm nơi chốn trần gian,

Cánh hoa sen ở Phật đàng chuyển lay.

Sen và người chẳng phải hai,

Cũng nên lấy đó khiến sai tâm hồn.

Ác tiêu còn thiện được tồn,

Trái đường đạo đức xác hồn ra tro.

Xác tiêu còn có thể lo,

1800. Hồn tiêu biết thuở nào cho huờn hồn.

Kẻ trong thế giới càn khôn,

Biết lo xác cũng như hồn ít ai.

Cứ lo những chuyện dông dài,

Tử sanh việc lớn ít ai lo lường.

Bịnh đang hấp hối bên giường,

Thuốc không lo đến lo đường lợi danh.

Biết không sống được trường sanh,

Mà không chịu bỏ tánh tình tham lam.

Kể sao cho hết tánh phàm,

1810. Nết dù đánh chết không làm sao quên.

Bởi tham muôn họa gây nên,

Tánh tham chưa dứt chưa yên sự đời.

Đông Tây lở đất long trời,

Do lòng tham của loài người tạo ra.

Nhiều người người ở ngoài da,

Trong tâm là giống yêu ma thú hùm.

Xô nhau vào chỗ chết chùm,

Ít ai cởi mở gông cùm cho ai.

Thấy người mắc nạn vỗ tay,

1820. Không ra sức cứu những ai khốn nàn.

Thừa cơ nguy lập giàu sang,

Ít ai nhân dịp rối loàn cứu dân.

Có tài chỉ biết lo thân,

Chẳng lo giải cứu xa gần lúc nguy.

Học hay mà ở vô nghì,

Đâu bằng thất học mà tri đạo mầu.

Tình đời vị kỷ quá sâu,

Bao nhiêu kiến thức đều chầu tánh tham.

To quyền lớn chức rộng hàm,

1830. Vị thân càng lớn lòng tham càng nhiều.