GIÓ ĐỘNG CỜ ĐỘNG
 

Sau khi được truyền y bát, Lục Tổ Huệ Năng ẩn cư trong nhóm thợ săn mười mấy năm. Đến lúc cơ duyên chín muồi ngài mới ra thế gian giáo hóa.

Một hôm, đến chùa Pháp tánh, thấy hai vị tăng mặt mày đỏ tía tranh luận về gió động cờ động. Vị thứ nhất cho rằng nếu không có gió thì cờ làm sao động ? Cho nên nói là gió động. Vị thứ hai cho rằng không có cờ động làm sao biết là gió động ? Cho nên kết luận cờ động. Mỗi vị chấp một bên không ai chịu thua ai.

Lục Tổ Huệ Năng nghe xong, nói :

- Không phải gió động cũng không phải cờ động mà chính là tâm hai vị động.

Lời bình :

Từ công án này có thể thấy rằng, theo quan điểm của các thiền sư đối với ngoại cảnh hoàn toàn là tìm tại tâm mình chứ không kẹt trên biểu tượng sự vật. Có hiện tượng là có phân biệt, đó là vì chúng ta khởi tâm động niệm. Tâm yên lặng thì muôn vật không có gì chẳng được, tâm dao động thì sự vật sai biệt hiện ra trước mặt.

Do đó, muốn đạt đến cảnh giới động tĩnh nhất như, vấn đề then chốt là ở tâm chúng ta phải dẹp trừ vọng tưởng sai biệt mới có thể chứng được Niết-bàn tịch tĩnh.